Historia dla gimnazjum/Wojny napoleońskie – powtórzenie

Przerwanie blokady kontynentalnej przez Rosję doprowadziło do wybuchu wojny francusko-rosyjskiej. Napoleon zebrał wielką, liczącą 600 tysięcy żołnierzy, składającą się z ludzi wielu narodowości armię i w 1812 roku ruszył na wschód. Car Aleksander mając o wiele mniej wojsk wycofywał się wgłąb kraju, stosując taktykę spalonej ziemi. Rosjanie unikali starcia z wrogiem, aż do momentu, kiedy ten podszedł pod Moskwę. Doszło wtedy do bitwy pod Borodino, w wyniku której wojska carskie zostały odepchnięte, armia Napoleona zaś bez problemu zajęła Moskwę, z której wcześniej Rosjanie zabrali wszelkie zapasy żywności.
Wraz z nastaniem zimy wojska Napoleona znalazły się w bardzo ciężkiej sytuacji: brakło pożywienia, kwater, panował ogromny mróz. Cesarz zarządził odwrót. Jego armia opuszczając Rosję została zdziesiątkowana w wyniku fatalnych warunków, ale także przez ataki rosyjskich i kozackich partyzantów. Ostatecznie z liczącej kilkaset tysięcy członków wielkiej armii pozostało niespełna kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy.
Wykorzystując porażkę Napoleona Rosja, Austria i Prusy zawiązały koalicję i zaatakowały cesarza, który poniósł straszliwą klęskę w "bitwie narodów" pod Lipskiem w 1813 roku. Bonaparte został schwytany i uwięziony na wyspie Elba na Morzu Śródziemnym. Władza we Francji powróciła w ręce Burbonów.
Społeczeństwo francuskie było niezadowolone z rządów Burbonów. Wykorzystał to Napoleon, który w 1815 roku zbiegł z Elby i przypłynął do Francji, gdzie rozpoczął marsz na Paryż. Przyłączali się do niego oficerowie wraz z oddziałami, którzy po bitwie pod Lipskiem odstąpili od niego.
Aby nie dopuścić do odrodzenia się imperium Napoleona wrogie mu państwa zaatakowały Francję i rozbiły jej siły 18 czerwca 1815 roku pod Waterloo. Bonaparte ponownie został zesłany na wygnanie, tym razem jednak daleko od swej ojczyzny, na Wyspę Świętej Heleny na południu Atlantyku, skąd nie miał szans na ucieczkę.

Po likwidacji Rzeczypospolitej na ziemiach polskich rozpoczęły się procesy germanizacji i rusyfikacji, wpajania Polakom niemieckiej i rosyjskiej kultury, języka, wzorców w sztuce.
Sytuacja w zaborze rosyjskim poprawiła się po śmierci Katarzyny II w 1796 roku. Kolejni władcy Rosji, jej syn Paweł i wnuk Aleksander byli przychylni Polakom, doprowadzili do licznych amnestii (odpuszczenia kar), pozwolili na odrodzenie kultury polskiej i części samorządów szlacheckich.
Kiedy wybuchła wojna rosyjsko-pruska wielu Polaków, w tym książę Adam Jerzy Czartoryski liczyło, że car, chcąc pozyskać ich pomoc odbuduje przynajmniej częściowo państwo polskie. Nadzieje rozwiały się jednak, gdy Rosja podpisała pokój z Prusami.
Wielu, w tym Jan Henryk Dąbrowski i Józef Wybicki liczyło na pomoc Francji. W 1797 roku Francja zezwoliła na utworzenie w Republice Lombardzkiej, jej marionetkowym państwie Legionów Polskich, podlegających generałowi Napoleonowi.
Legiony Polskie wzięły udział w wojnie francusko-austriackiej. Nasiliły się wtedy nadzieje na wkroczenie wojsk Napoleona do Polski i odbudowę państwa. Liczono, że zwycięski marsz Bonapartego i Polaków odbędzie się już niebawem. Pod wpływem tych przewidywań Józef Wybicki napisał "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech", późniejszy "Mazurek Dąbrowskiego", który na początku XX wieku stał się hymnem już niepodległej Rzeczypospolitej.
Kiedy Napoleon zawarł pokój z Austrią, Legiony Polskie stały mu się niepotrzebne. Wysłał więc je na wyspę Santo Domingo (dzisiejsze Haiti) na Karaibach, by stłumić powstanie tamtejszej ludności. Nadzieje na odnowienie Polski znów rozwiały się.
Ponownie idea odbudowy naszego państwa z pomocą Francuzów zaistniała, gdy cesarz Napoleon Bonaparte pokonawszy Prusaków, w 1806 roku zajął Berlin. Aby kontynuować wojnę potrzebował pomocy ludności polskiej, wezwał więc Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego, którym obiecał pomóc w odbudowie państwa, w zamian za wsparcie na wojnie. Wkrótce wybuchło w Polsce antypruskie powstanie. Równocześnie Francuzi wkroczyli na nasze ziemie i wypierając Prusaków oraz wspomagających ich Rosjan opanowali Warszawę.
Mimo obietnic danym Polakom Napoleon zawarł z Rosją pokój. Porozumiał się jednak z carem i w 1807 roku z II i III zaboru pruskiego utworzył zależne od Francji Księstwo Warszawskie, połączone unią personalną z Saksonią. Tego samego roku nadał mu konstytucję.
W 1809 roku wybuchła wojna francusko-austriacka. Austriacy wkroczyli także na ziemie Księstwa Warszawskiego. Dowódca wojsk polskich, książę Józef Poniatowski, bratanek zmarłego króla Stanisława Augusta, widząc, że nie zdoła obronić Warszawy uciekł się do podstępu i oddał ją wrogowi. Kiedy ten wkroczył do stolicy Józef z wojskami podążył na południe, zajmując część Małopolski i Lubelszczyznę, następnie, gdy oddziały stacjonujące w Warszawie ruszyły na pomoc swoim rodakom w Austrii, którzy zaczęli ponosić klęski, Poniatowski ponownie opanował stolicę. Księstwo Warszawskie zdołało nie tylko obronić swoją niezależność, ale także powiększyło się.
Księstwo Warszawskie wspomogło Napoleona podczas inwazji na Rosję w 1812 roku, przekazując mu ponad 100000 żołnierzy. Jednak po klęsce cesarza na ziemie polskie wkroczyły wojska rosyjskie. Książę Józef Poniatowski z resztkami swoich sił wycofał się na zachód, pozostając wierny Napoleonowi. Zginął w bitwie pod Lipskiem w 1813 roku, co było symbolicznym końcem Księstwa Warszawskiego. O dalszych losach ziem polskich miały zadecydować zwycięskie państwa wojen napoleońskich, m.in. Rosja.