Historia powszechna/Benin
Początki Beninu
[edytuj]Legendarne początki Beninu sięgają XI wieku, gdy plemię Edo wysłało do potężnego króla Jorubów Oduduwa prośbę, aby jeden z jego synów zasiadł na ich tronie. Oduduwa wysłał do Beninu Oramijana, który zasiadł na tronie i poślubił miejscową arystokratkę Erinmwindę, z którą doczekał się syna Eweki. Tenże Eweka był półlegendarnym monarchą, panującym, zdaniem historyków pod koniec XII wieku. Przyjął tytuł królewski oba i ustanowił radę koronną, zwaną uzama nihinron, składającą się z siedmiu mężczyzn, odpowiedzialnych za wybieranie nowego władcy i powoływanie urzędników.
Rządy Ewuare Wielkiego. Pierwsze kontakty z Portugalią
[edytuj]Po długim czasie, około 1440 roku, władcą został Ewuare Wielki, za którego rządów Benin stał się potężnym, scentralizowanym państwem, przypominającym europejskie monarchie feudalne. Król ten powołał oprócz istniejącej już rady koronnej radę państwa (eghaevbo nore), ponadto wprowadził kult władcy. Po jakimś czasie władca sam zaczął mianować urzędników, co wcześniej należało do obowiązków rady koronnej. Gospodarka zaczęła coraz bardziej opierać się na rzemiośle, zwłaszcza obróbce drewna, skór, brązownictwie. W 1472 roku Benin po raz pierwszy nawiązał kontakt z Portugalią. Wtedy to przybyło doń poselstwo Ruya de Sequeiry. Rozpoczęła się ożywiona wymiana handlowa obu państw: w latach 80. XV wieku, już po śmierci Ewuare po raz pierwszy w Beninie pojawiła się broń palna, w I połowie XVI wieku natomiast rozpoczęła się nieudana chrystianizacja królestwa. Afrykanie prowadzili z Portugalczykami przyjazne stosunki: w zamian za broń palną przekazywali im licznych niewolników. Relacje były na tyle bliskie, iż w XVI wieku władcy Beninu przyjęli język portugalski. Nigdy jedna
Czasy nowożytne
[edytuj]Rozpoczęta za Ewuare Wielkiego ekspansja terytorialna Beninu trwała aż do XVI wieku, kiedy królestwo zajęło Lagos i ustaliło granicę z Ojo na terenie krainy Ekiti na północnym zachodzie. Po śmierci króla Ehengbuda, Benin zaczął podupadać, autorytet kolejnych monarchów był coraz słabszy. Rada koronna (uzama ninihron) stawała się coraz bardziej wpływowa, w końcu to ona zaczęła sprawować władzę, władcy byli zaś jej marionetkami. Czasy największych wpływów rady to panowanie Ewuakpe, przypadające na lata ok. 1700 - 1712. Król ten był tak zależny od uzama ninihron, iż sam musiał zarabiać na utrzymanie swojej rodziny i pałacu, pracując wraz ze zwykłymi obywatelami. Kiedy pod koniec jego życiu doszło do konflitku pomiędzy członkami rady monarcha wykorzystał to i umieścił na tronie swojego najstarszego syna. Rozpoczął się wtedy okres pomyślny dla Beninu, kolejni władcy bowiem ograniczyli wpływy uzama i prowadzili liczne wojny, nierzadko zwycięskie.