Historia powszechna/Frankowie

Rozdział
Frankowie

Frankowie zamieszkujący nadreńskie tereny, zjednoczeni przez Chlodwiga z rodu Merowingów rozpoczęli podbój Galii w V wieku. W 534 roku dotarli do Morza Śródziemnego, podporządkowując sobie zamieszkujące Galię plemiona. Ważnym wydarzeniem, które ułatwiło podbój Galii i integrację z ludnością podbitą był chrzest Chlodwiga.

Ustrój oparty był na Lex Salica, czyli prawie zwyczajowym Franków Salickich, spisanym za Chlodwiga. Społeczeństwo składało się z wolnych chłopów, którzy mieli prawo wyboru króla na wiecach i decydowania o losach państwa. Służba wojskowa była obowiązkowa. Podczas podbojów pojawiły się wielkie gospodarstwa rolne. Z czasem stały się one samowystarczalne, co przyczyniło się do zaniku gospodarki towarowo-pieniężnej, a w następstwie do upadku miast. Najważniejszym urzędem w państwie był majordom. Zajmował się on całą administracją; była to funkcja dziedziczna.

Właśnie majordomowie pozbawili władzy Merowingów. Osłabienie władzy Merowingów, co było spowodowane rozbiciem państwa i walkami o władzę, równało się oddaniu tejże władzy majordomom. W VII wieku jedność państwu przywrócił Pepin z Heristalu. Jego syn Karol Młot, choć jeszcze nieoficjalnie, to już sprawował władzę samodzielną. Natomiast Pepin Krótki, syn Karola obalił Merowingów i dzięki obiecanej pomocy dla papieża walczącego z Longobardami zalegalizował swoją władzę. W 755 utworzył Państwo Kościelne. Szczytem potęgi państwa Franków było panowanie syna Pepina, Karola zwanego potem Wielkim. Prowadził bardzo ekspansywną politykę. Jego państwo rozciągało się od Łaby po Pireneje. Po sukcesach Karola narodziła się w Rzymie koncepcja odnowy Cesarstwa Rzymskiego. Sam Karol chciał odnowy, jednak przez związek z Bizancjum. Jednakowoż w 800 roku papież koronował Karola Wielkiego na cesarza (Bizancjum nie uznało tej koronacji od razu, dopiero w 812). Karol wprowadził następujące reformy: zlikwidował funkcję majordoma, wprowadził urząd hrabiego, a hrabstwa łączono w księstwa, na granicach stworzono marchie, rządzone przez margrabiów, którzy mieli nadzwyczajne kompetencje w sprawach wojskowych.

Czasy Karola to także rozkwit kultury. Należy tutaj wspomnieć o reformie szkolnictwa i podziale nauczania na dwa stopnie: Trivium i Quadrium. Ważnymi postaciami byli w tych czasach Alkuin (nauka i oświata), Einhard (biografia Karola), Teodulf (poezja), Piotr z Pizy (gramatyka).

Między wnukami Karola doszło do wojny, a w 843 w Verdun podpisano traktat dzielący cesarstwo na trzy części. Karol Łysy otrzymał zachód, środkowa część przypadła Lotarowi, a wschodnia Ludwikowi Niemcowi. Środkowa część szybko się rozpadła, pozostało po niej tylko królestwo Włoch w północnej Italii. W zachodniej części władzę w X wieku objął Hugo Kapet (Kapetyngowie) po wygaśnięciu Karolingów. W Niemczech władza trafiła do tamtejszych książąt po wygaśnięciu Karolingów.

W X wieku w obrębie państwa Franków powstała Normandia, teren zamieszkały przez Normanów. Wcześniej Normanowie trudnili się wyprawami łupieżczymi. Uznawali władzę Franków. W XI wieku opanowali Sycylię, a w 1066 pod Hastings normandzki książę Wilhelm Zdobywca pokonał Anglów i Sasów i został królem Anglii.