Historia powszechna/Kultura i nauka w średniowieczu

Rozdział
Kultura i nauka w średniowieczu

Kultura i nauka w średniowieczu była w całości podporządkowana Kościołowi. Podstawowym problemem w rozwijaniu kultury był powszechny analfabetyzm (tylko duchowieństwo, niektórzy królowie rzadko i mieszczanie potrafili czytać), kopiowanie dzieł ręcznie oraz olbrzymia cena książek, sięgająca wartość kilku wsi.

Rozwój kultury i nauki był sporadyczny. Największe zasługi w średniowieczną edukację należą do Karola Wielkiego, który nakazał naukę czytania i pisania wszystkim niezależnie od pochodzenia i majątku, ujednolicił miary oraz wspierał działanie szkół. W XII wieku na terenie Europy pojawiły się dzieła Arabów. Ówczesne duchowieństwo zainteresowano się nowymi wynalazkami i odkryciami z medycyny i astronomii, jednakże tylko część odkryć medycznych było nauczane i wykorzystywane.

Uniwersytety

Aby powiększyć ilość mądrych ludzi, pojawiały się pierwsze uniwersytety dla studentów (wówczas żaków). Nauka odbywała się od samego rana do popołudnia (niekiedy nawet i wieczoru). Z powodu wysokiej ceny pergaminu i papieru, żacy niczego nie zapisywali, chyba, że posiadali tabliczki z wosku, które mogły pomieścić do kilku linijek tekstu. Z tego powodu żak musiał z lekcji wszystko pamiętać. Prace domowe już obowiązywały i wykonywano je albo na tabliczkach (jeśli dotyczyły teorii) lub wykonywano je praktycznie. Za nieposłuszeństwo, nienauczenie się na następną lekcję karami było albo pośmiewisko przed klasą lub chłosta w wysokości 100 batów. Pierwsze uniwersytety powstały na terenie Włoch i Francji. Pierwszy polski uniwersytet pojawił się w 1364 roku dzięki królowi Kazimierzowi Wielkiemu.

Sztuka

W średniowieczu na początku rozwijał się styl romański, który często pokazywał się w architekturze. Budowle były małe, ciasne oraz wewnątrz ciepłe. Od XII wieku zaczął się rozwijać styl gotycki, cechujący się nowymi podporami, które pozwoliły na umieszczenie większej ilości okien oraz brakiem symetrii (wieże mogły mieć różną długość i kształt). Wszystkie budowle budowano na planie koła.

Podstawowym ograniczeniem w rozwoju sztuki była sama tematyka. Dzieło nie będące na chwałę Boga lub nie mające powiązania z katolicyzmem było od razu odrzucane. Artyści na chwałę Boga nie podpisywali swoich dzieł. Jedynym wyjątkiem był zakonnik Jacopone da Todi, autor słynnej sekwencji Stabat Mater Dolorosa omawiającej dramat Matki Boskiej po śmierci Jezusa.