Japoński/Katakana
na podstawie http://pl.wikipedia.org/wiki/Katakana oraz http://en.wikibooks.org/wiki/Japanese:Katakana
Katakana
[edytuj]Katakana (かたかな,カタカナ,片仮名) to jeden z dwóch japońskich systemów pisma sylabicznego kana. Znaki tego pisma otrzymano z uproszczenia niektórych kanji (chińskich znaków). W dawnych czasach katakana była używana głównie przez mężczyzn. Obecnie używa się tego zapisu głównie do:
- Nazw własnych, szczególnie pochodzenia obcego. Nazwy japońskie mają często własne kanji, a jeśli nie mają używa się raczej hiragana.
- Zapożyczeń z języków zachodnich. Kilka bardzo starych zapożyczeń - z portugalskiego i holenderskiego - uzyskało własne kanji. Przykładem może być "biiru" czyli piwo, które ma kanji 麦酒. Nawet one jednak są dziś zapisywane raczej katakaną (ビール). Zapożyczenia z języka chińskiego zwykle zapisuje się odpowiednim znakiem chińskim.
- Wyrazów dźwiękonaśladowczych
Udźwięcznianie sylab
[edytuj]Symbol ゛(dakuten - 濁点) - dwie kreseczki w prawym górnym rogu udźwięczniają sylabę, tzn. zamieniają k na g, s na z itd. Wyjątek to kreseczki nad sylabami zaczynającymi się na h, które zmienia się wtedy w b
Przykład:
カ → ガ | タ → ダ | サ → ザ | ハ → バ |
k → g | t → d | s → z | h → b |
Symbol ゜ (handakuten - 半濁点) - kółeczko w prawym górnym rogu, zmienia h na p.
Przykład:
ハ → パ |
h → p |
Samogłoski podwaja się stawiając po nich kreskę (symbol ー), chyba, że katakana jest czytaniem kanji, wtedy obowiązują zasady hiragany.
Tablica katakana
[edytuj]Bazowa kana | ... | Rozszerzenie ゛oraz ゜ | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
a | i | u | e | o | a | i | u | e | o | ||||||
ア | イ | ウ | エ | オ | v*3 | ヴァ | ヴィ | ヴ | ヴェ | ヴォ | |||||
k | カ | キ | ク | ケ | コ | g | ガ | ギ | グ | ゲ | ゴ | ||||
s | サ | シ*1 | ス | セ | ソ | z | ザ | ジ*2 | ズ | ゼ | ゾ | ||||
t | タ | チ*1 | ツ*1 | テ | ト | d | ダ | ヂ*2 | ヅ*2 | デ | ド | ||||
n | ナ | ニ | ヌ | ネ | ノ | ||||||||||
h | ハ | ヒ | フ*1 | ヘ | ホ | b | バ | ビ | ブ | ベ | ボ | ||||
p | パ | ピ | プ | ペ | ポ | ||||||||||
m | マ | ミ | ム | メ | モ | ||||||||||
y | ヤ | - | ユ | - | ヨ | ||||||||||
r | ラ | リ | ル | レ | ロ | ||||||||||
w | ワ | - | - | - | ヲ | ||||||||||
n | ン |
Notka: Samogłoski wymawiamy podobnie jak w języku polskim:
- a = a w mama
- i = i w kino
- u = u w ucho
- e = e w beret
- o = o w nos
1: si (shi) - ti (chi) - tu (tsu) - hu (fu)
2: zi (ji) - zu (zu) - di (ji) - du (zu)
3: Wymawiamy jak dźwięk b.
Historyczne wyprowadzenie katakany od znaków kanji
[edytuj]a | i | u | e | o | |
---|---|---|---|---|---|
阿 – ア | 伊 – イ | 宇 – ウ | 江 – エ | 於 – オ | |
k | 加 – カ | 幾 – キ | 久 – ク | 介 – ケ | 己 – コ |
s | 散 – サ | 之 – シ | 須 – ス | 世 – セ | 曽 – ソ |
t | 多 – タ | 千 – チ | 川 – ツ | 天 – テ | 止 – ト |
n | 奈 – ナ | 二 – ニ | 奴 – ヌ | 祢 – ネ | 乃 – ノ |
h | 八 – ハ | 比 – ヒ | 不 – フ | 部 – ヘ | 保 – ホ |
m | 末 – マ | 三 – ミ | 牟 – ム | 女 – メ | 毛 – モ |
y | 也 – ヤ | 由 – ユ | 与 – ヨ | ||
r | 良 – ラ | 利 – リ | 流 – ル | 礼 – レ | 呂 – ロ |
w | 和 – ワ | 呼 – ヲ |
Przykłady
[edytuj]- アニメ anime
- バイバイ bai bai - cześć [na pożegnanie] (ang. bye bye)
- ファイル fuairu - plik (ang. file)
- イメージ imeeji - obraz (ang. image)
- インターネット intaanetto - Internet (ang. Internet)
- レストラン resutoran - restauracja (ang. restaurant)
- スマイル sumairu - uśmiech (ang. smile)
- テレビ terebi - tv (ang. television)