MediaWiki w obrazkach/Terminologia
| Spis treści |
|---|
A
[edytuj]- Atrybut
- w stronach WWW parametr przypisywany do określonego ich elementu powodujący zmiany ich prezentacji w przeglądarce internetowej; atrybuty można przypisywać bezpośrednio za pomocą języka XHTML lub pośrednio za pomocą arkuszy stylów CSS; w MediaWiki, niektóre atrybuty XHTML można przypisywać do elementów stron przy pomocy prostego wikikodu.
B
[edytuj]- Ban, blokada
- Czasowe lub trwałe zablokowanie użytkownika; w MediaWiki ban powoduje, że użytkownik nie może edytować i nie może założyć nowego konta, ale może nadal czytać wszystkie strony serwisu; możliwość banowania posiadają administratorzy serwisu.
- BBS
- serwis komputerowy, polegający na udostępnianiu na maszynie jego właściciela miejsca, gdzie można umieszczać i czytać ogłoszenia, obsługiwać własną skrzynkę pocztową, dokonywać transferu plików ; BBS-y były popularne w czasach gdy Internet nie był jeszcze ogólnodostępny.
C
[edytuj]- Ciasteczko, cookie
- niewielkie pliki tekstowe, wysyłane przez serwer WWW i zapisywane na twardym dysku użytkownika; w MediaWiki są stosowane do rozpoznawania użytkowników w trakcie procedury logowania.
- CSS
- kaskadowe arkusze stylów - język służący do opisu sposobu pokazywania stron WWW, poszerzający możliwości języka XHTML; można go stosować w MediaWiki do np. formatowania tabel.
D
[edytuj]- Diff
- patrz Ekran zmian.
- Disambig
- patrz Ujednoznacznienie.
E
[edytuj]- Edytor, autor
- w kontekście MediaWiki - każda osoba, która współtworzy projekt.
- Ekran zmian, diff
- w MediaWiki specjalna strona, która przedstawia różnice dwóch wersji tej samej strony.
F
[edytuj]- Fundacja Wikimedia (Wikimedia Foundation)
- organizacja stworzona w celu opieki nad projektami opartymi na idei WikiWiki, takimi jak Wikipedia; jest spółką typu non profit założoną zgodnie z prawem stanu Floryda, a jej istnienie zostało oficjalnie ogłoszone przez Jimbo Walesa 20 czerwca 2003 roku.
- Forum dyskusyjne
- strona WWW, na której można zamieszczać swoje wypowiedzi, które są zazwyczaj porządkowane w tematycznych wątkach.
H
[edytuj]- Historia strony
- w MediaWiki jest to lista wszystkich wcześniejszych wersji strony, wraz z datą ich powstania i przypisaniem autorstwa.
- Hipertekst
- tekst z linkami, które umożliwiają automatycznie przeskakiwanie do innych tekstów - podstawa systemu WWW.
- HTML
- Patrz XHTML.
I
[edytuj]- Ikonka
- mała grafika symbolizująca wykonanie jakiejś akcji; bardzo często ikonki wskazują na miejsca, w których są linki.
- Infobox
- tabela na stronie MediaWiki, która w syntetyczny sposób gromadzi podstawowe dane na temat przedmiotu tej strony.
- Interfejs oprogramowania
- sposób "porozumiewania się" programu komputerowego z jego użytkownikiem - zwykle jest to zbiór okien, ikonek, menu i pól do których można wpisywać teksty.
- IP
- numer przyporządkowany komputerom przyłączonym do Internetu; dzięki któremu są one rozpoznawane przez inne komputery w sieci; Numery IP mogą też być wykorzystywane w sieciach lokalnych.
J
[edytuj]- JPG
- format bitmapowych plików graficznych oraz system stratnej kompresji danych graficznych; pliki JPG są zalecane do zdjęć obiektów naturalnych; zwykle ich wielkość jest mniejsza od wielkości analogicznych plików PNG ale występują w nich artefakty, zauważalne przy ostrych konturach.
K
[edytuj]- Kategoria
- w MediaWiki - specjalna strona, na której znajduje się lista zwykłych stron, które są z sobą powiązane tematycznie; kategorie tworzą system hierarchiczny, podobny do katalogu w bibliotece; cross-kategoria - to kategoria nie włączona w system hierarchiczny, lecz grupująca strony wg nowego klucza; które już wcześniej zostały dopisane do innych kategorii.
- Koniec linii
- "niewidzialny" znak powodujący łamanie tekstu - zakończenie jednej linii i rozpoczęcie drugiej; wstawia się go do tekstu naciskając klawisz "enter".
L
[edytuj]- Link
- specjalnie wyróżniony fragment tekstu lub grafika, po kliknięciu na który jest się automatycznie przenoszonym w inne miejsce w Internecie; w MediaWiki: link wewnętrzny kieruje do innej strony w tym samym serwisie; link zewnętrzny kieruje do strony w innym serwisie; link interwiki kieruje do strony na innym, zaprzyjaźnionym serwisie MediaWiki.
- Logowanie
- procedura uwierzytelniania swojej tożsamości w serwisie internetowym, dająca zwykle dostęp do możliwości, które są niedostępne dla osób niezalogowanych.
- Login, nick, nickname
- w MediaWiki jest to nazwa użytkownika, stosowana do procedury logowania i widoczna w historii zmian stron oraz podpisie.
- LaTeX
- złożony system formatowania tekstu; w MediaWiki jego składnia jest wykorzystywana do wprowadzania skomplikowanych wzorów matematycznych.
M
[edytuj]- Magiczne słowo
- w MediaWiki - specjalna część wikikodu w postaci skrótu lub słowa pisanego wielkimi literami i otoczonego z obu stron znakami podwójnego podkreślenia; powodują one rozmaite "efekty specjalne"; np. __TOC__ powoduje wyświetlenie spisu treśc strony w miejscu, gdzie zostało to słowo wstawione.
- MediaWiki
- jeden z pakietów oprogramowania typu wiki, rozwijany przez Fundację Wikimedia.
- MySQL
- system zarządzania relacyjnymi bazami danych dostępny na wolnej licencji, tworzony przez szwedzką firmę MySQL AB.
- Meta-strona
- w MediaWiki strona zawierająca informacje o projekcie; na meta-stronach znajdują się opisy zasad panujących w danym projekcie, jego celów, instrukcje obsługi, porady dla edytorów, a także prowadzi się na nich rozmaite dyskusje i wymianę opinii na temat projektu.
O
[edytuj]- Opis zmian
- opis tego co się dokonało w danej edycji strony; opis ten jest na stałe przypisany do tej wersji strony, która była wynikiem tej edycji - widoczny jest w historii zmian i ostatnich zmianach.
- Ostatnie zmiany
- specjalna strona, na której znajduje się lista wszystkich edycji dokonanych w danym projekcie w ostatnim czasie.
- Okno edycji
- specjalna strona w MediaWiki, która umożliwia tworzenie i zmienianie stron z poziomu przeglądarki internetowej; pojawia się po kliknięciu na zakładkę "edytuj".
- Ogg
- format kompresji plików multimedialnych, dostępny w odróżnieniu do mp3, DivX, Quick-time i avi na wolnej licencji i nieopatentowany.
P
[edytuj]- PHP
- skryptowy język programowania służący przede wszystkim do tworzenia dynamicznych stron WWW i wykonywany po stronie serwera.
- Piksel
- najmniejszy element obrazu bitmapowego; jeden piksel to bardzo mały kwadrat wypełniony w całości jednolitym kolorem; rozmiary obrazków w wikikodzie podaje się właśnie w pikselach.
- Pipe
- znak w postaci pionowej kreski |, który jest dość powszechnie wykorzystywany w wikkodzie do oddzielania od siebie parametrów.
- PNG
- format bitmapowych plików graficznych oraz system bezstratnej kompresji danych graficznych; pliki PNG są zalecane do grafik, które zawierają dużo szczegółów (teksty, kreski itp).
- Przekierowanie, Redirect
- specjalna strona w MediaWiki, której jedynym zadaniem jest automatycznie przenieść użytkownika do innej strony; stosowana, gdy strona może mieć kilka, równoważnych tytułów.
- Przestrzeń nazw
- w MediaWiki jest to wydzielona grupa haseł o określonym charakterze; w każdy serwisie MediaWiki występuje przestrzeń główna i kilka-kilkanaście przestrzeni dodatkowych takich jak "user", "grafika", "meta", "pomoc" itp; strony znajdujące się poza główną przestrzenią nazw mają w tytułach przedrostek odpowiadający nazwie przestrzeni, np. "Pomoc:Dla początkujących".
R
[edytuj]- Redirect
- patrz: Przekierowanie
- Rewert
- w MediaWiki półautomatyczna operacja przywrócenia stanu strony do jednej z jej wcześniejszych wersji.
- RFC
- specjalne dokumenty, w których zawarte są normy protokołów podstawowych protokołów sieciowych, dzięki którym Internet tworzy jedną całość.
- RGB
- skrót od red, green, blue (czerwony, zielony, niebieski) - układu barw podstawowych, z których składa się w monitorach komputerowych wszystkie inne barwy; każdą barwę na ekranie można zapisać w formie podania proporcji udziału trzech barw podstawowych.
S
[edytuj]- Spacja
- "niewidzialny", ale istniejący znak - przerwa między dwoma wyrazami; wstawia się go stukając na "długi klawisz" u samego dołu klawiatury.
- Stopwords
- trywialne słowa takie jak "aby", "oraz", "ale", których nie wolno wpisywać do wyszukiwarki MediaWiki.
- Strona dyskusyjna
- w MediaWiki jest to podstrona przypisana do każdej strony w serwisie służąca do zgłaszania komentarzy, uwag, głosów polemicznych.
- Surfowanie
- w kontekście stron WWW - spontaniczne przechodzenie od strony do strony poprzez klikanie w linki, bez wcześniejszego "planu podróży".
- Stub
- ledwo zapoczątkowana, niedokończona strona, która zawiera bardzo mało treści.
- Szablon
- w MediaWiki - specjalna podstrona, której treść można w prosty sposób wpleść do wielu innych stron.
- Ścieżka dostępu
- - ciąg znaków określający położenie pliku w strukturze katalogów na komputerowym nośniku danych; najczęściej ma postać listy katalogów odseparowanych ukośnikami.
- SVG
- uniwersalny format wektorowych plików graficznych, który jest bezpośrednio obsługiwany przez MediaWiki; zalecany do wykresów, rysunków technicznych, wzorów chemicznych i innych obrazków, które są złożone z tekstu i kresek.
T
[edytuj]- Tag
- Patrz znacznik.
- Thumb, thumbnail, miniaturka
- w MediaWiki - pomniejszony obrazek w ramce z opisem, wpleciony w tekst strony.
- Tylda
- specjalny znak: ~ wykorzystywany w MediaWiki do podpisywania się w dyskusjach.
U
[edytuj]- Ujednoznacznienie, disambig
- specjalna strona MediaWiki zawierająca wyłącznie listę stron o bardzo podobnych tytułach, które jednak dotyczą czegoś innego.
- URI, URL
- jednolity sposób zapisu adresów do rozmaitych zasobów w Internecie, stosowany m.in. w linkach zewnętrznych MediaWiki i oknach adresowych przeglądarek internetowych.
W
[edytuj]- Wandalizm
- Celowe niszczenie stron projektów wiki poprzez dopisywanie do nich obraźliwych tekstów, złośliwe wstawianie fałszywych informacji, usuwanie treści stron itp.
- Wiki, WikiWiki
- nazwa pewnego rodzaju stron internetowych, które można tworzyć, edytować i zmieniać bezpośrednio z poziomu przeglądarki. Nazwą tą określa się również oprogramowanie umożliwiające wspólną pracę wielu użytkowników przy tworzeniu zawartości takich stron.
- Wikia Inc.
- przedsiębiorstwo, na którego serwerach można tworzyć bezpłatnie własne projekty wiki, w zamian za zgodę na umieszczanie w nim reklam.
- Wikikod
- specjalny, w miarę prosty system znaczników formatujących tekst, umożliwiający łączenie go z tekstem i tabelami stosowany w MediaWiki.
- Wikietykieta
- odpowiednik netykiety w projektach opartych na technologii wiki; zbiór ogólnych zasad dobrego wychowania i zgodnej współpracy edytorów projektów wiki.
- Wikilove
- Manifest napisany w anglojęzycznej Wikipedii twierdzący, że podstawą skuteczności tworzenia projektów wiki jest wzajemne zaufanie i częste okazywanie sobie sympatii przez uczestników projektu; jego przejawem są m.in. "medale", "kwiatki", "gwiazdki" i inne "odznaczenia" nadawane sobie wzajemnie przez edytorów projektu.
- Wikiportal
- tematyczna strona w MediaWiki o złożonej strukturze, zwykle dwukolumnowej przypominająca portale internetowe; w dużych serwisach wikiportale służą do koordynacji pracy oraz do syntetycznego prezentowania zbiorów stron na określony temat.
- Wolna licencja
- licencja udzielana przez właściciela praw autorskich tekstów, grafik, muzyki i innej twórczości, która zezwala na nieskrępowane, nieodpłatne kopiowanie i modyfikowanie tej twórczości; przykładami wolnych licencji są: GNU FDL, GPL, CC-BY-SA, FAL, DSL
- Wyszukiwarka
- usługa polegająca na wyświetlaniu listy stron po wpisaniu słów kluczowych.
X
[edytuj]- XHTML
- podstawowy język znaczników służący do tworzenia stron WWW; XHTML jest następcą nierozwijanego już języka HTML.
Z
[edytuj]- Znacznik, Tag
- w XHMTL i wikikodzie - specjalne znaki kodujące formatowanie tekstu, wstawianie linków i grafik, tworzenie akapitów itp.