MediaWiki w obrazkach/Wiki to społeczność
Oprogramowanie MediaWiki jest tak zaprojektowane, aby służyło pewnej społeczności współtwórców. Bez tej społeczności istnienie projektów opartych na tym oprogramowaniu w zasadzie nie ma większego sensu. Istnieje wiele wygodniejszych narzędzi szybkiego pisania stron WWW, które łatwiej jest zaimplementować i wykorzystywać, jeśli celem jest tylko tworzenie tradycyjnego serwisu internetowego, który jest nastawiony na bierne czytanie zawartych tam treści.
Każdy może edytować...[edytuj]
Wiele osób stykających się po raz pierwszy z publicznymi, otwartymi dla każdego projektami MediaWiki, jest zaskoczona możliwością zmieniania niemal każdej strony WWW bez pytania się o zgodę kogokolwiek. Po prostu klikasz na "edytuj", a potem piszesz co chcesz...
W większości dobrze zorganizowanych projektów MediaWiki, wrażenie że można pisać co się chce, jest jednak złudne. Szybko się może bowiem okazać, że nasze zmiany na pierwszej edytowanej przez nas stronie zostały szybko zrewertowane lub ktoś bez żadnego pardonu nadpisał je swoją wersją. Jak to się dzieje, że to funkcjonuje? Dlaczego ludzie nie grzęzną masowo w niekończących się sporach? Czemu większość stron - mimo że każdy może je w każdej chwili zwandalizować lub napisać w nich każdą bzdurę - ma jednak wartościową treść, która przyciąga do projektu kolejne osoby?
...ale pod warunkiem, że zaakceptuje pewne zasady[edytuj]
Odpowiedzią na to jest właśnie magiczne słowo "społeczność". Społeczność to bowiem nie przypadkowa grupa ludzi, lecz grupa wyznająca wspólne wartości, dążąca do określonego celu i ustalająca reguły współżycia i działania. Praktyka pokazuje, że gdy wokół jakiegoś projektu MediaWiki nie powstanie tego rodzaju społeczność, to wówczas projekt ten wcześniej czy później upadnie.
Z tego względu zanim się zacznie uczestniczyć w jakimś projekcie MediaWiki należy zapoznać się z panującymi w nim zasadami, przeczytać jakie ma on cele i zorientować się co się w nim aktualnie dzieje.
Włącz się do społeczności[edytuj]
Większość projektów, mając świadomość znaczenia dla swojego istnienia skupionej wokół niego społeczności, ma specjalne strony nazywane barami, kawiarenkami, stronami ogłoszeniowymi czy portalami użytkowników, których zadaniem jest tworzenie wspólnej przestrzeni do dyskusji i wzajemnego poznawania się. Oprócz tego rodzaju miejsc wewnątrz samego serwisu MediaWiki, często powstają tradycyjne fora dyskusyjne, listy mailowe, kanały IRC, związane z danym projektem. Wreszcie, uczestnicy niektórych projektów organizują też spotkania na żywo.
Jeśli chce się uczestniczyć w projekcie i mieć wpływ na jego kształt włączenie się do społeczności jest najlepszą drogą ku temu. Ignorowanie społeczności, zasad, które wypracowała, tworzenie wokół siebie ciągłych konfliktów i ogólnie "aspołeczna postawa" prowadzi zwykle do marginalizacji w danym projekcie i w skrajnym przypadku nawet do odrzucenia.
Wikietykieta[edytuj]
Jakkolwiek w różnych projektach istnieją różne zasady i obyczaje wypracowane przez ich społeczności, pewien, podstawowy zestaw ogólnych reguł zachowania jest dla nich wspólny. Jest on zgodny z zasadami ogólnie przyjętej w całym Internecie netykiety, ale ma też parę specyficznych cech wynikających z natury oprogramowania:
Oto zasady Wikietykiety przyjęte w Wikipedii (co nie znaczy, że zawsze są tam przestrzegane):
- Zakładaj dobrą wolę drugiej strony - przyjmij, że osoba, z którą dyskutujesz, z pewnością również działa w dobrej wierze.
- Pochwal, zanim skrytykujesz - dyskusję zaczynaj zawsze od jakiejś pochwały. Gdy tak zrobisz, krytykowana osoba nie odbierze krytyki jako osobistego ataku i będzie bardziej skłonna zareagować na nią pozytywnie.
- Usuwaj starą krytykę - gdy osoba przez Ciebie krytykowana przyjęła do wiadomości uwagi i pozytywnie na nie zareagowała, usuń z tekstu dyskusji słowa dawnej krytyki lub ewentualnie streść ją do absolutnego minimum. Osoba krytykowana często nie ma śmiałości zrobić tego za Ciebie.
- Mów jak najczęściej miłe rzeczy - strony dyskusyjne nie służą wyłącznie do sporów. Jeśli uznałeś jakąś stronę za szczególnie ciekawą, nie wstydź się napisać o tym w dyskusji.
- Krytykuj za pomocą pytań - zamiast stwierdzać po prostu, że dana osoba jest w błędzie, można ją spytać, czy jest pewna, że ma rację. Na przykład zamiast pisać "Rower nie musi być koniecznie jednośladem!" można napisać "Czy słyszałeś o tym, że istnieją rowery poziome, które mają trzy koła?"
- Pisz w pierwszej osobie - pamiętaj, że krytykując kogoś, wyrażasz tylko swoje zdanie. Dlatego lepiej jest krytykować, pisząc "Moim zdaniem to nie jest prawda" niż "Wszystkim wiadomo, że to nieprawda".
- Nie pisz nigdy w drugiej osobie - zdania w rodzaju "Słuchaj, nie masz racji" są szczególnie przykre, bo są odbierane jako atak osobisty. Ogólnie unikaj atakowania osób - dyskutuj zawsze tylko o poglądach.
- Daj do zrozumienia, że dotarły do Ciebie argumenty - zanim zaczniesz krytykować, napisz, że rozumiesz argumenty osoby krytykowanej (nawet jeśli się z nimi nie zgadzasz). Nie pisz "To nieprawda, że...", tylko "Rozumiem Twoje argumenty, ale się z nimi nie zgadzam, bo...".
- Moderuj zbyt gorące dyskusje - jeśli widzisz, że dyskusja dwóch osób wkracza w niebezpieczną fazę, włącz się w nią jako bezstronny moderator. Wypunktuj im wyraźnie różnice i podobieństwa ich stanowisk oraz zaproponuj koniec dyskusji, jeśli ta kręci się w kółko.
- Nie angażuj się przesadnie - pamiętaj, że to jest encyklopedia, a nie forum dyskusyjne. Jeśli dyskusja stała się zbyt gorąca, spróbuj zaniechać dalszej i napisz jakieś inne hasło.
- Nie kasuj prób dyskusji o haśle - jeśli jedna strona próbuje przedyskutować zmiany w haśle dokonane przez Ciebie, odpowiedz na jej pytania - nie kasuj i nie rewertuj bez zastanowienia.
- Reaguj na łamanie Wikietykiety - jeżeli widzisz, że ktoś łamie zasady Wikietykiety nie czekaj, aż zareaguje osoba dłużej działająca w Wikipedii czy osoba posiadająca uprawnienia administratora. Jeżeli zauważysz, że ktoś naruszył którąś z zasad Wikietykiety, zwróć mu na to uwagę. Oczywiście zwracając uwagę, sam nie łam żadnej z tych zasad.
- Przejdź na priv - jeżeli wokół jakiegoś zagadnienia toczy się między Tobą, a innym wikipedystą dyskusja przez dłuższy czas, osoby obserwujące ostatnie zmiany bardzo łatwo zauważą tego typu spór. W takim przypadku lepiej zaproponuj drugiej osobie prywatną rozmowę poza Wikipedią poprzez pocztę elektroniczną lub komunikatory. W ten sposób szybciej będziecie mogli dojść do ładu i nikt też nie będzie wam zakłócał samej dyskusji, czasami mogącej trwać bardzo długo.
- Nie zwalczaj chamstwa chamstwem - chociaż często wydaje się, że takie działania bywają skuteczne, to jednak reagując chamstwem na chamstwo, sam uczysz się, w taki sposób reagować, jak i uczyć się tego mogą Wikipedyści, którzy dopiero co dołączyli do projektu. Osobie, która zachowuje się w sposób chamski, przedstawiaj Wikietykietę neutralnie, lecz twardo. W takich przypadkach nie dawaj się wyprowadzić z równowagi, a jeżeli trudno Ci się opanować, poproś innego Wikipedystę, aby zajął się danym przypadkiem chamskiego zachowania.
Źródła[edytuj]
- Wikietykieta - w Wikipedii
- Chłodne nastawienie - w Wikipedii