Ministrant/Szaty liturgiczne
Szaty liturgiczne podkreślają specjalną rolę kapłana oraz posługujących.
Ministrant[edytuj]
Ministrant jest osobą, która posługuje przy ołtarzu: dzwoni dzwonkami i gongami, podaje chleb i wino, podtrzymuje patenę w czasie komunii świętej, dlatego też posiada swój strój. W jednych parafiach jest to komża i pelerynka, a w innych sutanela. Sutanela składa się z sutanny ministranckiej, komży i peleryny. Niekiedy ministranci zakładają welon, aby nie trzymać insygniów biskupich gołymi rękoma.
Pojęcia związane z ubiorem ministranta:
 |
Komża Krótka, biała szata o szerokich rękawach. Pierwotnie była używana w chórach, podczas liturgii godzin. Dopiero od XIV w. może być stosowana we wszystkich czynnościach liturgicznych, dla których nie wymaga się alby. Symbolizuje czystość duszy. |
|
|
Kołnierz/pelerynka Jest nakładany na komżę, w kolorze liturgicznym. W niektórych parafiach niezależnie od kolorów liturgicznych jest zielony, fioletowy lub czerwony. |
|
|
Sutanna ministrancka Używana już bardzo rzadko w parafiach i stosowana w czasie ważnych świąt (zazwyczaj na Wielkanoc, ale także na Triduum Paschalne oraz Pasterkę). |
|
|
Welon Biała szeroka chusta, nakładana kapłanowi na plecy. Używana przez ministrantów do trzymania mitry (infuły) lub pastorału, tak by nie dotykać insygniów gołymi rękami. |
Sutanela
Peleryna ministrancka
Lektor[edytuj]
Lektor jest osobą świecką odczytującą lekcje. W przypadku braku diakona może też śpiewać psalm responsoryjny i wypowiadać wezwania w modlitwie powszechnej. W czasie procesji na wejście dodatkowo może wnieść ewangeliarz. Jego podstawowym strojem jest alba i cingulum.
Pojęcia związane z ubiorem lektora:
|
|
Alba Szata o długich rękawach, sięgająca do kostek. Wywodzi się ze starożytnej tuniki, pierwotnie sporządzana z lnu, a współcześnie z innych tkanin szlachetnych. Nazwa pochodzi od łacińskiego "albus" co znaczy "biały". Symbolizuje czystość duszy. |
|
|
Cingulum Sznur do przewiązywania alby w pasie. Symbolizuje związanie pokus ludzkich. |
Anglikański duchowny w albie
Anglikański duchowny w albie, stule i cingulum
Diakon[edytuj]
Diakon jest osobą po święceniach diakonatu. Diakon jest jednym z trzech stopni święceń kapłańskich. Diakon nie ma zastępować kapłana w trakcie jego nieobecności, lecz wspierać go w posługiwaniu przy ołtarzu. Diakon posługuje przy kielichu i kapłanie, rozdaje komunię i może pomagać w rozdawaniu komunii świętej.
Pojęcia związane z ubiorem diakona:
|
|
Stuła Długa szeroka szarfa. Diakon nosi stułę jak szarfę opadającą z lewego ramienia na prawy bok i tam spiętą. |
|
|
Dalmatyka Podobna do ornatu (różni się tym że dalmatyka ma rękawy a ornat nie) wierzchnia ozdobna szata noszona podczas Mszy Św. przez Diakona w takim samym kolorze jak strój głównego celebransa. Jest strojem liturgicznym od IX wieku. Zakłada się ją na albę i stułę, która jest przewieszona ukośnie. |
Diakon
Kapłan[edytuj]
Kapłan jest osobą, której udzielono święcenia kapłańskie, i najważniejszą osobą w liturgii. To on jej przewodniczy, odczytuje teksty Ewangelii i rozdaje komunię świętą. Kapłan zazwyczaj w dzień powszedni ubiera czarną sutannę z szeregiem guzików, białą koloratkę i pektorał. W trakcie Mszy świętej zakłada ornat, stułę, albę oraz humerał. Natomiast w trakcie procesji przybiera kapę oraz welon, gdy odprawia błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem. Strój noszony przez zakonników nazywamy habitem.
Pojęcia związane z ubiorem kapłana:
|
|
Sutanna Szata do kostek, której kolor zależny jest od godności. |
|
|
Habit <br /. Rodzaj sutanny noszony przez zakonników. |
|
|
Humerał Prostokątna, biała chusta nakładana na szyję i ramiona pod albę. Wywodzi się od chusty noszonej przez ludzi wysokiego stanu. Symbolizuje czystość myśli kapłana. Chroni przed potliwością oraz zakrywa ubranie. |
|
|
Stuła U kapłana zawieszona na szyi i opadająca swobodnie z przodu. Symbol świętej władzy kapłana. Noszona podczas nabożeństw, spowiedzi oraz Mszy Św. |
|
|
Ornat Wierzchnia szata bogato zdobiona, haftowana. Wywodzi się od rzymskiej szaty, będącej rodzajem płaszcza bez rękawów. Od XIII w. ornat jest rozcinany po bokach, aby nie krępować ruchów celebransa. Noszony w czasie Mszy Świętej. |
|
|
Kapa Wierzchnia szata, używana pierwotnie podczas procesji, obecnie także w uroczystej liturgii godzin, podczas nabożeństw z wystawieniem Najświętszego Sakramentu i do udzielania sakramentów poza Mszą świętą. |
|
|
Welon Szeroki szal używany podczas przenoszenia i błogosławieństwa monstrancją z Najświętszym Sakramentem. |
|
|
Koloratka Biały, sztywny kołnierzyk, który noszą duchowni katoliccy. |
|
|
Pektorał Chrześcijański ozdobny krzyż, noszony przez księży. |
Zakonnik w habicie
Humerał
Stuła
Ornat
Kapa
Welon, bursa i manipularz
Ksiądz w koloratce
Pektorały poznańskich biskupów i arcybiskupów
Biskup[edytuj]
Biskup jest osobą posiadająca pełne święcenia duchowne. Charakterystycznym elementem każdego biskupa są piuska, mitra, pastorał i pierścień. Jak każdy duchowny, biskup ubiera tradycyjne szaty.
Pojęcia związane z ubiorem i insygniami biskupa:
|
|
Piuska Mała czapeczka w kolorze purpurowym dla zwykłych biskupów, różowym dla arcybiskupów, czerwonym dla kardynałów i białym dla papieża, noszona na głowie. |
|
|
Mitra Spiczaste nakrycie głowy z dwoma paskami z tyłu. |
|
|
Pastorał/bakulus Jest to laska trzymana w ręce przez biskupa. |
Jan Paweł II w piusce
Biskup Henryk Hoser w mitrze
Pastorał łaciński
Kolory szat[edytuj]
W zależności od okresu liturgicznego kapłani (stuła, ornat), diakoni (stuła, dalmatynka) i ministranci (sutanna, kołnierz) noszą różne kolory szat. Kolory szat liturgicznych można sprawdzić w specjalnym kalendarzu, który znajduje się w każdej zakrystii (nie musicie uczyć się ich na pamięć, podaliśmy je tylko, żebyście mieli podstawowe informacje na ten temat). W przypadku odprawiania mszy niedzielnej w sobotę wieczorem należy sprawdzić kolor szat liturgicznych na niedzielę, a nie sobotę.
|
|
Biały Kolor radości, wesela, czystości, niewinności, radości, światła
|
|
|
Czerwony Kolor ognia, krwi, miłości, walki, męczeństwa, ognistych języków Ducha Świętego
|
|
|
Fioletowy Kolor pokuty i żałoby
|
|
|
Czarny Kolor żałoby, pokuty, jednak może być zastąpiony kolorem fioletowym.
|
|
|
Zielony Kolor życia, nadziei, młodości, odrodzenia, sprawiedliwości
|
|
|
Różowy Kolor radości z bliskości Pana i przerwy w dyscyplinie pokutnej
|
