Ministrant/Kościół

Fasada Fary w Poznaniu

Mówiąc słowo kościół należy zwrócić uwagę na jego dwa aspekty w nauczaniu ministrantów, jak i innych wiernych.

I. Kościół (pisane wielką litery) to wspólnota ludzi ochrzczonych. Każdy kto otrzymał Sakrament Chrztu Świętego jest członkiem Kościoła, czy dziecko czy dorosły, czy ksiądz. Wszyscy ochrzczeni są członkami Kościoła, którego głową jest Chrystus, my jesteśmy członkami Jego ciała - Kościoła. Papież jest widzialną głową Kościoła na Ziemi.

II. Kościół jako budowa. Jest to miejsce, w którym wierni dokonują czynów kultycznych. Mówiąc prościej, kościół to miejsce, w którym są odprawiane Msze Święte, nabożeństwa, ale również czynności związane z życiem parafii, danych grup parafialnych.

Zachowanie się w kościele

Wchodząc do kościoła zaleca się zanurzenie palców w wodzie święconej znajdującej się przy wejściu i uczynienie znaku krzyża. Po co? Ten piękny symbol wykonujemy po to, aby przypomnieć sobie własny Chrzest. Nie chodzi jednak o to, aby dany człowiek pamiętał sceny ze swojego chrztu, bo nie jest to chyba realne. Chodzi o to, by uświadomić sobie, że wchodząc do kościoła jesteśmy członkami Kościoła (por. pt I). Do kościoła udajemy się z zamiarem modlitwy, dlatego ważne jest uświadomienie sobie i przypomnienie, że jest się w ścisłym związku z Chrystusem - głowa Kościoła, oraz innymi ludźmi. Mając okazję, apelujemy i błagamy: drodzy ministranci, nie odganiajcie od siebie much. Czyńcie ten znak krzyża z czcią, bo na krzyżu Umarł Chrystus. Nie dublujcie też znaków. Przy wejściu do kościoła wystarczy godnie uczynić znak krzyża, lub wybrać inna formę oddania czci Bogu obecnemu w kościele. Równoczesne "odganianie much", przyklękanie w biegu i, o zgrozo, bicie się w piersi, wygląda z punktu widzenia człowieka niewierzącego śmiesznie, a człowieka rozumiejącego żałośnie. Zastanówcie się, proszę nad tym co robicie. Dojdziecie do wniosku, że wykonując każdy z tych gestów powoli, dokonujecie ich zbędnego nawarstwienia, co jest rzeczą niepotrzebną. Jest to tzw. dublowanie znaku, lub pluralizm znaków o tej samej wymowie. Osobiście zalecam takie postępowanie: wchodząc wspomnijcie na Chrzest, czyniąc znak krzyża i korzystając z wody święconej, następnie po podejściu do prezbiterium lub ławki przyklęknijcie. Cokolwiek robicie, pamiętajcie żeby było to z głową. Myślcie o tym co w danym momencie robicie, żeby nie stało się to pustym i wyuczonym odruchem.

Przy przechodzeniu przed tabernakulum należy przyklęknąć. W kościele zachowujemy ciszę. Oczywiście jeśli trzeba się odezwać to robimy to krótko, treściwie i cicho, żeby nikomu nie przeszkadzać w modlitwie i wyciszeniu. Żucie gum, skubanie słonecznika itp. to oznaka braku szacunku. Pamiętajcie, że jeśli nawet ławki są puste i jesteście tylko wy, to jest też Ktoś, komu należy się szacunek bezwzględny.

Budowa Kościoła

Kościoły sa zbudowane różnie, w zależności od tego w jakim stylu architektonicznym zostały wykonane. Podamy tutaj najczęściej stosowane elementy budowy kościoła.

• prezbiterium (Prezbiterium pisane przez wielka literę "P" to nie część kościoła, ale grono Prezbiterów czyli księży!) - to główna cześć kościoła. W nim znajduje się ołtarz, jest miejscem przebywania kapłanów i w większości przypadków służby liturgicznej. Pamiętajcie! Prezbiterium to część kościoła, a ołtarz to "stół" w nim stojący. Często słyszymy ludzi mówiących "ksiądz i ministranci są na ołtarzu". To stwierdzenie jest kompletną bzdurą. Na ołtarzu znajduje się Chrystus w czasie Mszy świętej, od momentu konsekracji do momentu puryfikacji (umycia) naczyń liturgicznych. Miejsce przebywania kapłanów i służby liturgicznej w czasie sprawowania obrzędów, gdzie znajduje się ołtarz, ambona i miejsce przewodniczenia nazywamy prezbiterium.
• zakrystia to miejsce, w którym kapłani i służba liturgiczna przygotowuje się do uczestnictwa w celebracjach. W kościele może znajdować się więcej niż jedna zakrystia, najczęściej znajdują się w niej szaty i przedmioty liturgiczne. Z architektonicznego punktu widzenia zakrystia znajduje się najczęściej w absydzie kościoła (półkole znajdujące się za prezbiterium), w ambicie (obejście prezbiterium), czasami również w innej części kościoła, często po przeciwnej względem prezbiterium, by podkreślić wymiar przejścia w procesji wejścia.
• nawa główna to część kościoła w środku i, jak my to tłumaczymy ministrantom, od filarów do filarów. Są w niej ustawione ławki dla wiernych
• nawa boczna to cześć znajdująca się przy nawie głównej
• chór - miejsce przeznaczone dla chórów, scholi, organisty
• przedsionek (również narteks lub kruchta)
• nawa poprzeczna (transept) - jest to nawa znajdująca się pomiędzy prezbiterium a nawami główną i bocznymi. Często transept nadaje kościołowi plan krzyża.

• 
  Prezbiterium
• 
  Zakrystia
• 
  Nawa główna
• 
  Nawa boczna
• 
  Chór
• 
  Przedsionek
• 
  Nawa boczna

Elementy wyposażenia kościoła

Dla członka Liturgicznej Służby Ołtarza ważnych jest kilka miejsc w kościele, przy których służy:

• Ołtarz — najważniejsza, obok tabernakulum, część kościoła. To na niej składana jest symboliczna ofiara Ciała i Krwi Pańskiej podczas Eucharystii. Ministranci z reguły przy samym ołtarzu nie stoją (chyba że trzymają świece, np. podczas obrzędów wstępnych mszy roratnej). Przy ołtarzu koło kapłana stać może(gą) za to ceremoniarz(e). Jest to związane z tym, że pomagają oni kapłanowi podczas sprawowania mszy, np. przez przewracanie kart mszału. Nie znaczy to jednak, że ministranci z ołtarzem nie maja nic wspólnego. Znajdują sie bowiem przy nim wielokrotnie podczas Eucharystii, przy przygotowaniu darów lub puryfikacji. Należy pamiętać, że ołtarz jest miejscem świętym (sacrum), więc należy go traktować z szacunkiem, nawet po mszy lub na zbiórce. Nie wolno więc opierać się o ołtarz, siadać na nim, ani wykonywać innych czynności, które naraziłyby ołtarz na profanacje.
• Ambona — tutaj swoją funkcję realizuje lektor. Ambona służy do sprawowania liturgii słowa, a wiec do czytań, psalmów, Ewangelii, kazania lub homilii i modlitwy wiernych, więc tylko do tego powinna być używana. Za błędne uznaje się więc używanie ambony do składania życzeń, czytania ogłoszeń itp.
• Miejsce przewodniczenia — jest to miejsce, z którego celebrans prowadzi obrzędy wstępu i zakończenia. Z reguły jest to po prostu tron, obok którego stoi mikrofon i podstawka do położenia kartki ze słowami celebracji. W wielu kościołach miejsca przewodniczenia nie ma, w takim wypadku te obrzędy są sprawowane z ołtarza.
• Kredensja — stolik, na którym znajdują się przedmioty użyteczne przy liturgii (kielich przed przygotowaniem darów, bursa z patenami itp.). Z tego też miejsca ministranci przynoszą dary i inne przedmioty do ołtarza. Ministrant powinien dobrze zaznajomić się z tym miejscem i czuć się w nim swobodnie, gdyż będzie korzystał z niego niezwykle często.

• 
  Ołtarz
• 
  Ambona

Ołtarz i to, co do niego należy

Na ołtarz składa się:

• stół ofiarny
• stapis
• tabernakulum

Do obowiązków ministranta przy ołtarzu należą:

• dzwonienie
• kadzenie (podczas świąt lub wyniesienia najświętszej eucharystii w monstrancji)
• zanoszenie sprzętów liturgicznych
• pomoc kapłanowi w komunikacji Najświętszego Sakramentu