Większość nazw państw i miast to rzeczowniki rodzaju nijakiego, przy których z reguły rodzajnik nie występuje. Do tej grupy należą również nazwy państw, w których występuje spójnik und:
W Sing. Gen. rzeczowniki te przyjmują końcówkę -s, np. die Hauptstadt Polens.
Jeżeli rzeczownikowi temu towarzyszy określający go przymiotnik (lub inny wyszczególniający atrybut), to trzeba użyć rodzajnika, np. das mittelalterliche Frankreich[1], das Deutschland der Zukunft[2], so ein Deutschland[3].
W Sing. Gen. rzeczownik ten w towarzystwie przymiotnika traci jednak końcówkę -s[1], np. die Bürger des mittelalterlichen Frankreich.
Przy nazwach państw będących rzeczownikami rodzaju żeńskiego zawsze występuje rodzajnik:
np. die Elfenbeinküste, die Mongolei, die Schweiz, die Slowakei, die Türkei, die Ukraine, ...
Nieliczne nazwy państw to rzeczowniki rodzaju męskiego, przy których użycie rodzajnika jest gramatycznie poprawne, ale w pismach oficjalnych używana jest wyłącznie forma bez rodzajnika[4] , np.:
W Sing. Gen. rzeczowniki te mogą przyjmować końcówkę s, np. die Hauptstadt des Irans/des Iran[5]; die Geschichte des Sudan[1]
Współcześnie rodzaj męski tych nazw jest w pewnych kontekstach wypierany przez rodzaj nijaki[1], jeżeli nazwa takiego państwa występuje w towarzystwie słowa określającego, np. „Das zweite Buch“ führt (...) in das moderne Irak des Jahres 2003[6].
Kongo jest nazwą, która może oznaczać dwa kraje: Republikę Kongo oraz Demokratyczną Republikę Konga. Rzeczownik ten spotyka się zarówno w rodzaju męskim jak i nijakim. Dawniej był wyłącznie rodzaju męskiego, a obecnie jest coraz bardziej wypierany przez rodzaj nijaki. Użyty w rodzaju męskim podlega opisanym wyżej regułom dla nazw państw rodzaju męskiego, a w rodzaju nijakim zasadom dla nazw państw rodzaju nijakiego.
W pismach oficjalnych w odniesieniu do Demokratycznej Republiki Konga używa się wyłącznie pełnej oficjalnej nazwy tego państwa.
W przypadku wieloczłonowych nazw państw, składających się z przymiotnika pospolitego i rzeczownika, rodzajnik występuje zawsze, np:
das Vereinigte Königreich, die Vereinigten Staaten, ...
Ich odmiana odpowiada ogólnym zasadom deklinacji.[1]
Użycie rodzajnika przy imionach i nazwiskach (Artikelgebrauch bei Vor- und Familiennamen)
Imiona i nazwiska występują z reguły bez rodzajnika.
Jeżeli imieniu lub nazwisku towarzyszy określający je przymiotnik (lub inny wyszczególniający atrybut), to trzeba użyć rodzajnika, np. die kleine Brigitte.
W Sing. Gen. generalnie występuje końcówka deklinacyjna -s, np. das Leben Kafkas, Angela Merkels Politik.
Jedynie jeżeli w Sing. Gen. imię lub nazwisko występuje z rodzajnikiem, to traci końcówkę -s, np. die Eltern des kranken Otto.
W Sing. Gen. przy wymienianiu imion lub nazwisk jednej osoby końcówka deklinacyjna występuje tylko przy ostatnim członie, np. Wolfgang Amadeus Mozarts Briefe.
Imiona i nazwiska zakończone na -s, -ß, -z, -x tworzą Sing. Gen. w piśmie poprzez dodanie apostrofu (np. Marx' Werke), a w mowie najczęściej przez dodanie przyimka von i zmianę przypadku na Dat. (np. das Auto von Max).
W połączeniu z tytułami użytymi z rodzajnikiem tylko tytuły ulegają deklinacji, natomiast imiona i nazwiska pozostają nieodmienne (np. die These des Professors Sauerland), ale jeżeli tytuł występuje bez rodzajnika, to w Sing. Gen. końcówka -s jest dodawana do nazwiska, np. der Vortrag Frau Doktor Majewskas.
