Niemiecki/Gramatyka/Zaimek

Zaimek (das Pronomen)

• W niektórych gramatykach zaimki występujące w towarzystwie rzeczownika zaliczane są (podobnie jak rodzajnik określony i nieokreślony) do grupy rodzajników (Artikewort, Determinativ). Jednak ze względu na ich zdolność występowania w zastępstwie rzeczownika, Duden, Wahrig itp. zaliczają je jednak do zaimków, np. welcher jako zaimek pytający.

Deklinacja zaimków (Deklination der Pronomina)

• Większość zaimków odmienia się przez przypadki tak samo jak zaimek dieser (diese, dieses), względnie jego skrócona forma dies. Deklinacja ta nazywana jest fleksją mocną (starke Fexion) lub zaimkową (pronominale Flexion).

	Singular			Plural
	m	f	n	m,f,g
Nom.	dieser	diese	dieses / dies	diese
Gen.	dieses	dieser	dieses	dieser
Dat.	diesem	dieser	diesem	diesen
Akk.	diesen	diese	dieses / dies	diese

• W Sing. Gen. m i n potocznie spotykana jest sporadycznie końcówka słabej deklinacji -en zamiast -es.

Zaimek wskazujący (das Demonstrativpronomen)

• Do zaimków wskazujących należą:

• dieser (diese, dieses) • jener (jene, jenes) • solcher (solche, solches)
• der (die, das), derjenige (diejenige, dasjenige), derselbe (dieselbe, dasselbe)

Zaimek pytający (das Interrogativpronomen)

• Do zaimków pytających należą:

• welcher (welche, welches) •

Zaimek nieokreślony (das Indefinitpronomen)

• Zaimek nieokreślony (nazywany również unbestimmtes Fürwort) występuje w funkcji rodzajnika przed rzeczownikiem (adnominal) lub w zastępstwie rzeczownika (pronominal). W funkcji rodzajnika używany jest wtedy, gdy brakuje bliższych informacji na temat rzeczownika lub są one bez znaczenia, np. Ich habe mehrere Freunde. Jako zastępstwo rzeczownika wyraża brak informacji o nim lub to, że informacje te są bez znaczenia, np. Ich habe jemanden gesehen.

• Podział zaimków nieokreślonych może być dokonany wg różnych kryteriów:

• występujące tylko w zastępstwie rzeczownika (irgendetwas, irgendjemand, irgendwas, irgendwer, jemand, jedermann, man, niemand, nichts) lub zarówno w zastępstwie rzeczownika jak i w funkcji rodzajnika (all, ein, einiger, etlicher, etwas, irgendein, irgendwelcher, jeder, jedweder, jeglicher, kein, mancher, mehrere).
• odmienne, tzn. podlegające deklinacji (aller, einer, einiger, irgendjemand, jeder, jemand, keiner, mancherniemand, welcher) lub nieodmienne (all, alles, irgendetwas, etwas, pot. was, man, mehrere, nichts).
• odnoszące się tylko do istot żywych, tylko do rzeczy lub do obu kategorii
• występujące tylko w l. poj., tylko w l. mn. lub w obu liczbach.

Szczególne przypadki deklinacji zaimków nieokreślonych

• (irgend)jemand, niemand

	Singular	Plural
	bezosob.	brak
Nom.	(irgend)jemand
Gen.	(irgend)jemandes/irgendjemands
Dat.	(irgend)jemandem/irgendjemand
Akk.	(irgend)jemanden/irgendjemand

Uwagi

• Do zaimków nieokreślonych nie zalicza się słów, które mogą być poprzedzone rodzajnikiem lub przysłówkiem/przymiotnikiem, np. ganz, viel, wenig, anderer (andere, anderes) (sehr wenig, die wenigen Leute).

Źródła