Podstawy turystyki/Czynniki rozwoju turystyki
Czynniki rozwoju turystyki
[edytuj]Zanim rozpoczniemy opisywanie kolejnych czynników, które sprzyjają rozwojowi turystyki, dokonamy ogólnego podział tych czynników. Można je dzielić według trzech wzorów:
- na czynniki obiektywne i subiektywne
- na czynniki popytowe, podażowe i uniwersalne
- na czynniki ekonomiczne lub pozaekonomiczne
Główne czynniki rozwoju turystyki, którymi się zajmiemy, to czas wolny, siła nabywcza ludności, urbanizacja, walory turystyczne oraz polityka państwa.
Czas wolny
[edytuj]Czas wolny od pracy bądź nauki to jeden z najważniejszych czynników wpływających na turystykę. Wraz ze wzrostem rozwoju społeczno-gospodarczego kraju spada czas przeznaczany na pracę, obowiązki, doskonalenie zawodowe, dojazdy czy zaspokajanie potrzeb biologicznych, a rośnie zasób czasu wolnego.
Ludność musi coś robić w czasie wolnym - jego funkcje dzieli się na trzy grupy:
- reprodukcję sił człowieka
- rozrywkę
- rozwój kulturalny
Turystyka zawiera się w każdej z tych trzech grup, dlatego też jest popularnym sposobem spędzania wolnego czasu. Jest to podstawowy czynnik, ale niewystarczający. Konieczne jest też spełnienie kolejnego czynnika.
Siła nabywcza ludności
[edytuj]Kolejnym ważnym czynnikiem jest siła nabywcza ludności, czyli prościej mówiąc dochody. Od naszych dochodów zależy, czy i na jaką wycieczkę lub wyjazd możemy sobie pozwolić. Niestety nie możemy przeznaczyć całości naszych dochodów na turystykę - nasz dochód indywidualny dzielimy na:
- wydatki niezbędne do życia
- wydatki według upodobania:
- oszczędności
- konsumpcja swobodna
Tylko pieniądze z wydatków według uznania zostają przeznaczone na turystykę. Ich wielkość jest uzależniona od:
- stopnia korzyści uzyskiwanych z tytułu tych wydatków
- norm społeczno-kulturowych turysty
- postawy
- nawyków
- przynależności do grupy społeczno-zawodowej
- doświadczeń
- skuteczności reklamy turystycznej
Ten oraz wcześniejszy czynnik mają wpływ na naszą decyzję, że w ogóle chcemy wyjechać. Do tego dochodzi też po trosze niżej opisana urbanizacja. Ostatnie dwa czynniki mają wpływ na wybór miejsca, do którego się udamy.
Urbanizacja
[edytuj]Rozróżniamy cztery płaszczyzny urbanizacji:
- ekonomiczną
- demograficzną
- techniczną
- społeczną
Urbanizacja ekonomiczna to wzrost liczby ludności zatrudnionej w zawodach pozarolniczych w stosunku do liczby ludności zatrudnionej w zawodach pokrewnych, jak rolnictwo czy rybołówstwo. Im wyższy jest wskaźnik urbanizacji ekonomicznej, tym większy jest ruch turystyczny.
Urbanizacja demograficzna to wzrost liczby ludności zamieszkałej w miastach w stosunku do liczby ludności mieszkającej na terenach wiejskich - im wyższy wskaźnik urbanizacji demograficznej, tym większa jest aktywność turystyczna społeczeństwa.
Urbanizacja techniczna to rozprzestrzenienie się miejskiej infrastruktury i architektury na obszary wiejskie.
Urbanizacja społeczna to przyjmowanie przez ludność napływową miejskiego stylu życia; rozprzestrzenianie się miejskiego stylu życia na obszary wiejskie.
Walory turystyczne
[edytuj]Czynnikiem ważnym dla wyboru miejsca, do którego się udamy, są naturalne oraz antropogeniczne walory turystyczne. Czym jest walor turystyczny, już wiemy. Naturalne walory turystyczne to elementy:
- litosfery (góry, ogólnie rzecz biorąc ukształtowanie terenu)
- atmosfery (jakość powietrza, ale także pokrywa śnieżna)
- hydrosfery (zbiorniki wodne)
- pokrywy glebowej (np. pustynie)
- szaty roślinnej (lasy, pola itp.)
- świata zwierzęcego (gatunki chronione, zwierzyna łowna)
- krajobrazu naturalnego
Antropogeniczne walory turystyczne to elementy:
- historyczne (zabytki, budowle itp.)
- współczesne (obiekty poprzemysłowe, muzea itp.)
Polityka państwa
[edytuj]Polityka turystyczna - świadome popieranie i kształtowanie turystyki przez różnego rodzaju organizacje i instytucje wpływające swoją działalnością na to wszystko, co jest ważne dla turystyki. Stosunek państwa do turystyki może być pozytywny (większość krajów), neutralny lub negatywny (byłe ZSRR i PRL).
Czynniki decydujące do formułowaniu założeń polityki turystycznej z punktu widzenia interesów państwa:
- istotne znaczenie w polityce ekonomicznej państwa
- duży wpływ turystyki na politykę zagraniczną państwa
- ważne znaczenie turystyki dla prowadzonej przez państwo polityki społecznej
- współudział turystyki w kształtowaniu bilansu płatniczego państwa
- aktywizacja zawodowa społeczeństwa
- aktywizacja regionów mniej zaawansowanych gospodarczo
Sektor turystyki domaga się interwencji państwa ze względu na:
- duże znaczenie infrastruktury ogólnej dla turystyki
- kapitało- i importochłonny charakter inwestycji turystycznej
- interdyscyplinarny charakter turystyki
- duże znaczenie norm prawnych dla rozwoju turystyki
- istotne znaczenie formalności granicznych
Cele polityki turystycznej:
- ogólne:
- maksymalizacja korzyści z rozwoju turystyki i minimalizacja kosztów z nią związanych
- szczegółowe:
- optymalne zaspokojenie wzrastających potrzeb turystycznych społeczeństwa
- racjonalne wykorzystanie zasobów pracy i kapitału występującego w sektorze gospodarki narodowej
- szanowanie stanu jakościowego środowiska przyrodniczego i społecznego
Z turystyką oraz polityką turystyczną nierozerwalnie związany jest tak zwany cykl turystyczny - w tym wypadku są to wszystkie:
- badania rynku turystycznego
- plany dotyczące rozwoju turystyki
- rozbudowy infrastruktury turystycznej,
- przygotowania i treningi kadry dla potrzeb turyzmu
- czyny dążące do stworzenia optymalnego modelu organizacji turystyki, za to odpowiedzialna jest Polska Organizacja Turystyczna
- rozwój gospodarki turystycznej
- "propagandy" turystyczne
- badania wyników prowadzonej polityki
- wnioski formułowane na ich podstawie
Państwo, w celu stymulowania rozwoju turystyki, może wykorzystywać różnorodne narzędzia. Choć można je dzielić bardzo różnie, my poznamy tylko podział ze względu na źródło pochodzenia narzędzi. I tak mamy narzędzia wynikające z ogólnej polityki (np. aktywizacja mniej rozwiniętych gospodarczo regionów, aktywizacja sektora usług, tworzenie i regulacja polityki zagranicznej), ustawodawstwo turystyczne (przepisy dotyczące bazy noclegowej, biur podróży, przewodników, pilotów, wpuszczaniu cudzoziemców, wyjazdu własnych obywateli za granicę), ekonomiczno-finansowe (ceny, podatki, kredyty, kursy walut) czy organizacyjno-administracyjne.
Turystykę państwo może tez rozwijać pośrednio, np. przez:
- modernizację transportu pasażerskiego
- szybki rozwój środków przekazu informacji
- politykę dążącą do większego otwarcia
Ważne są także:
- chęć poznawania
- stabilna sytuacja polityczna na świecie
- konkurencja pomiędzy organizatorami obsługi turystycznej