Szablon:Chem2/opis

Użycie

Szablon służy do zapisywania wzorów i prostych reakcji chemicznych. Automatycznie stosuje indeksy dolne i górne dla ładunków oraz krotności atomów. Wiązania, strzałki i inne symbole zapisuje się z wykorzystaniem składni podanej w tabeli poniżej, bez potrzeby bezpośredniego wpisywania tych symboli (wszystkie elementy wzoru lub równania można wpisać bezpośrednio z klawiatury).

Szablon przyjmuje tylko jeden parametr, w którym należy umieścić cały wzór bądź całe równanie reakcji chemicznej, przykładowo przedstawione równanie reakcji:

CO
2 + H
2O ⇄ H
2CO
3

uzyskuje się poprzez wpisanie:

{{chem2|CO2 + H2O ⇄ H2CO3}} lub {{chem2|CO2 + H2O \darrow H2CO3}}

natomiast równanie:

H
2C=CH−CH(CH
3)
2 + HCl → CH
3−CH
2−CCl(CH
3)
2 + CH
3−CHCl−CH(CH
3)
2

poprzez wpisanie:

{{chem2|H2C\dCH\sCH(CH3)2 + HCl → CH3\sCH2\sCCl(CH3)2 + CH3\sCHCl\sCH(CH3)2}}

lub

{{chem2|H2C\dCH\sCH(CH3)2 + HCl \arrow CH3\sCH2\sCCl(CH3)2 + CH3\sCHCl\sCH(CH3)2}}

W sekcji Przykłady przedstawiono sposoby zapisu bardziej skomplikowanych wzorów (np. wzorów cząsteczek obdarzonych ładunkiem).

Opis parametrów

Symbole w wierszach z szarym tłem powinny być wykorzystywane jedynie w uzasadnionych przypadkach (nie mają żadnego zastosowania w większości przypadków).

Symbol	Składnia	Opis	Przykład w kodzie	Wynik użycia
−	\s	wiązanie pojedyczne	{{chem2|CH3\sCH3}}	CH 3−CH 3
=	\d	wiązanie podwójne	{{chem2|CH2\dCH2}}	CH 2=CH 2
≡	\t	wiązanie potrójne	{{chem2|CH\tCH}}	CH≡CH
≣	\q	wiązanie poczwórne	{{chem2|[Cl4Re\qReCl4](2−)}}	[Cl 4Re≣ReCl 4]2−
⋯	\p	wiązanie częściowe	{{chem2|HArF\pHF}}	HArF⋯HF
→	-> \arrow	strzałka (w równaniu reakcji)	{{chem2|CO2 + H2O -> H2CO3}}	CO 2 + H 2O → H 2CO 3
←	\larrow	strzałka w lewo	{{chem2|H2CO3 \larrow CO2 + H2O}}	H 2CO 3 ← CO 2 + H 2O
⇄	<-> \darrow	strzałki w obie strony (reakcja odwracalna)	{{chem2|2NaCl + CaCO3 <-> Na2CO3 + CaCl2}}	2NaCl + CaCO 3 ⇄ Na 2CO 3 + CaCl 2
⇆	\dlarrow	strzałki w obie strony (odwrotnie)	{{chem2|2NaCl + CaCO3 \dlarrow Na2CO3 + CaCl2}}	2NaCl + CaCO 3 ⇆ Na 2CO 3 + CaCl 2
⇌	\equil	półstrzałki w obie strony (reakcja równowagowa)	{{chem2|CH3COOH + H2O \equil CH3COO− + H3O+}}	CH 3COOH + H 2O ⇌ CH 3COO− + H 3O+
↔	meso	strzałka w obie strony (rezonans)	{{chem2|[S\dC\dN- \meso -S\sC\tN]}}	[S=C=N− ↔ − S−C≡N]
↑	\up	strzałka w górę (gazowy produkt reakcji opuszcza układ)	{{chem2|As2S5 + 3CO3(2-) \arrow AsS4(3-) + 3CO2\up}}	As 2S 5 + 3CO2− 3 → AsS3− 4 + 3CO 2↑
↓	\down	strzałka w dół (produkt reakcji strąca się)	{{chem2|2As(3+) + 3S(2-) \arrow As2S3\down}}	2As3+ + 3S2− → As 2S 3↓
	^{}	indeks górny	{{chem2|R^{1}R^{2}C\dCR^{3}R^{4}|}}	R1 R2 C=CR3 R4
	_{}	indeks dolny	{{chem2|C_{''n''}H_{2''n''+2}|}}	C nH 2n+2
·	*	kropka (np. przy hydratach)	{{chem2|CuSO4*5H2O}}	CuSO 4·5H 2O
•	\r, (\r)	rodnik jonorodnik	{{chem2|O2\r}}, {{chem2|O2(\r)}} {{chem2|C6H6\r(+)}}, {{chem2|C6H6(+)\r}}	O 2• , O• 2 C 6H 6• + , C 6H+ 6•
	(\r+), (\r-)	jonorodnik	{{chem2|C6H6(\r+)}}, {{chem2|C6H6(\r-)}}	C 6H•+ 6, C 6H•− 6
′	\' \prim	prim	{{chem2|R\'R\bisC\dCR\trisR\quat}}	R′R″C=CR‴R⁗
″	\bis	bis
‴	\tris	tris
⁗	\quat	quater
η	\h	hapto (liczba połączeń liganda z atomem centralnym)	{{chem2|\h}}	η
	\h{}		{{chem2|\h{5}|}}	η5-
μ	\m	ligand mostkowy	{{chem2|\m}}	μ
	\m{}		{{chem2|\m{2}|}}	μ2-
-	\-	łącznik	{{chem2|\h\-}}	η-

Przykłady

Cząsteczki obdarzone ładunkiem elektrycznym – ładunek zapisuje się w większości przypadków ujmując go w nawias:

jony Mg2+
, Fe3+
, NO−
3 można zapisać w postaci:

{{chem2|Mg(2+)}}, {{chem2|Fe(3+)}}, {{chem2|NO3(-)}}

dla ładunków jednostkowych nawias można pominąć, np. przy zapisie OH−
, Li+

{{chem2|OH-}}, {{chem2|Li+}}

pominięcie nawiasu w sytuacji, gdy oprócz znaku ładunku podaje się liczbę (np. S2−
), bądź gdy w zapisie obok ładunku występuje krotność atomu (np. CO2−
3), spowoduje błędne wyświetlenie wzoru:

błędnie: S−
2 ({{chem2|S2-}}) i CO−
32 ({{chem2|CO32-}})

poprawnie: S2−
({{chem2|S(2-)}}) i CO2−
3 ({{chem2|CO3(2-)}})

Stan skupienia reagentów – wykorzystuje się składnię do zapisu indeksów dolnych:

równanie reakcji: CH
4
(g) + O
2
(g) → CO
2
(g) + H
2O
(c) należy zapisać jako:

{{chem2|CH4_{(g)} + O2_{(g)} \arrow CO2_{(g)} + H2O_{(c)}|}}

podobnie w przypadku informacji, że dany związek znajduje się w roztworze (np. NH
3
(aq)):

{{chem2|NH3_{(aq)}|}}

Związki niestechiometryczne – wykorzystuje się składnię do zapisu indeksów dolnych:

wzór Fe
0,95O należy zapisać jako:

{{chem2|Fe_{0,95}O}}

mimo że szablon poprawnie zapisuje wzory z ułamkami zapisanymi z użyciem kropki (np. Fe
0.95O), nie należy jej wykorzystywać.

Izotopy – wykorzystuje się składnię do zapisu indeksów górnych:

wzór 14
C należy zapisać jako:

{{chem2|^{14}C}}

Addukty (np. hydraty) – wykorzystuje się asterysk (gwiazdkę):

wzór CuSO
4·5H
2O zapisuje się jako:

{{chem2|CuSO4*5H2O}}

Linkowanie do innych artykułów

wzór lub tekst w szablonie może być linkiem wewnętrznym (funkcjonalność tę wprowadzono na początku 2017 roku), np.:

{{chem2|[[w:kwas arsenowy|H3AsO4]]}} daje H
3AsO
4

{{chem2|[[w:dwutlenek węgla|CO2]] + [[w:woda|H2O]] <-> [[w:kwas węglowy|H2CO3]]}} daje CO
2 + H
2O ⇄ H
2CO
3

Błędy

Błędy należy zgłaszać w Wikibooks:Kwestie techniczne.

Znane problemy

Nawias klamrowy użyty jako ostatni znak w szablonie

jeżeli w szablonie ostatnim znakiem jest nawias klamrowy „}”, szablon wyświetli błędny wzór:

zapisując wzór NH
3
(aq) jako {{chem2|NH3_{(aq)}}} otrzymamy NH
3_{(aq)}

rozwiązanie: jako ostatni znak w szablonie należy wstawić znak potoku „|”, tzn. {{chem2|NH3_{(aq)}|}}; możliwe jest również wstawienie spacji, jednak może ona zostać przypadkowo usunięta, np. poprzez użycie WP:SK.

Podanie znaku równości w szablonie

jeżeli w równaniu konieczne jest zapisanie znaku równości „=” i zapisze się go bezpośrednio:

{{chem2|CO2 + H2O = H2CO3}}

to równanie nie zostanie wyświetlone

rozwiązanie: do zapisu „=” należy używać „\d”

Parametry szablonu (strukturyzacja Wizualnego Edytora)

Szablon służy do zapisu wzorów i równań reakcji chemicznych. Proste wzory należy zapisywać bezpośrednio (jako np. H2O, CH3COOH); ładunki cząsteczek umieszcza się w nawiasach, np. NO3(-); dla znaków i symboli stosuje się odpowiednią składnię, np. do wyświetlenia strzałki należy wpisać „\arrow”, a wiązania pojedyncze, podwójne i potrójne zapisuje się stosując odpowiednio „\s”, „\d” i „\t”. Aby zapoznać się z listą dostępnych znaków i symboli, przeczytaj dokumentację tego szablonu: https://pl.wikibooks.org/wiki/Szablon:Chem2.

Parametry szablonu[Zarządzaj danymi szablonu]

Parametr		Opis	Typ	Status
wzór	1	Podaj wzór cząsteczki bądź równanie reakcji chemicznej. Do zapisu strzałki użyj „\arrow”, wiązania pojedyncze, podwójne i potrójne zapisuje się stosując odpowiednio „\s”, „\d” i „\t”, strzałka w obie strony to „\darrow”, a strzałki w górę i w dól to „\up” i „\down”. Po więcej znaków sięgnij do dokumentacji tego szablonu. Przykład H3O(+) + OH(-) \arrow 2H2O	Ciąg znaków	wymagany

Zobacz też

• {{chem}} – szablon do zapisu wzorów chemicznych bez użycia Lua.