Ekoogrodnictwo/Ochrona roślin/Preparaty roślinne
Podstawowe informacje
[edytuj]Zbiór i suszenie roślin
[edytuj]Rośliny zbieramy w czasie suchej, słonecznej pogody, po obeschnięciu rosy w fazie rozwojowej określonej dla każdej z roślin. Suszenie przeprowadza się tuż po zbiorze, w miejscu zacienionym i przewiewnym, najlepiej pod zadaszeniem. Rozkładamy rośliny cienkimi warstwami, by się nie zaparzyły i nie ściemniały. Można je także rozwiesić na sznurkach. Grube łodygi czy korzenie musimy pokroić, aby wyschły szybciej, dzięki temu zachowają więcej substancji czynnych. Wysuszone rośliny przechowujemy w suchych i przewiewnych pomieszczeniach w woreczkach z płótna lub papieru oznaczonych czytelnymi etykietami.
Przygotowanie preparatu
[edytuj]Preparaty roślinne przyrządzamy z ziela świeżego lub suszone w określonej proporcji. Ziele należy rozdrobnić, a powstały preparat dodatkowo przecedzić przez podwójną warstwę gazy lub płótno lniane wyciskając dokładnie płyn znajdujący się w napęczniałym surowcu.
Stosowanie preparatu
[edytuj]Opryskiwanie lub podlewanie preparatem należy powtarzać kilkakrotnie w okresie zagrożenia lub wystąpienia patogenów roślin. Pod wpływem promieniowania słonecznego preparaty szybciej tracą właściwości toksyczne, dlatego zabiegi dobrze jest wykonywać po południu (co nie dotyczy preparatu ze skrzypu polnego). Dodanie do preparatu szarego mydła (bez dodatków!) w ilości około 100 g na 10 litrów wody zwiększy jego przyczepność.
Środki ostrożności
[edytuj]Preparaty roślinne nie są szkodliwe dla człowieka w określonym stężeniu, jedynie silne stężenie preparatu może mieć niepożądane właściwości. Podczas pracy z preparatami biologicznymi należy przestrzegać zasad BHP, podobnie jak przy pracy ze środkami chemicznymi. Ponadto preparaty należy przechowywać w miejscach niedostępnych dla dzieci i odpowiednio je oznakować.
Rodzaje preparatów
[edytuj]Gnojówka roślinna
[edytuj]1 kilogram świeżego ziela zalewamy 10 litrami zimnej wody, najlepiej deszczowej. Naczynie może być drewniane, kamionkowe lub plastikowe, nie wolno jednak używać naczyń metalowych. Fermentacja ziela powinna odbywać się w warunkach tlenowych, z tego względu gnojówkę musimy przynajmniej raz dziennie dokładnie wymieszać. Naczynie z preparatem przykryć należy siatką, zapobiegającą topieniu się owadów lub nawet małych ssaków, ale taką, która zapewnia swobodny przepływ powietrza. Podczas fermentacji wydzielać się będzie nieprzyjemny zapach, który można złagodzić dodając 200-400 g mączki skalnej. Cały proces fermentacji trwa w zależności od pogody około 2 do 4 tygodni (w wyższej temperaturze przebiega szybciej), a jego zakończenie można rozpoznać po klarowności preparatu, który przestaje się pienić.
Gnojówki z takich roślin jak pokrzywa, skrzyp polny, żywokost, mają największe znaczenie w nawożeniu roślin oraz zwalczaniu niektórych ich patogenów.
Wyciąg roślinny (nastój)
[edytuj]Świeże lub suszone ziele zalewa się zimną wodą i zostawia na około 12-24 godziny, aż do wytworzenia lekkiej pianki. Przecedzony wyciąg najlepiej użyć tego samego dnia, gdyż po tym czasie następuje jego fermentacja - starszy niż jeden dzień wyciąg można pozostawić do całkowitego przefermentowania.
Wywar (odwar)
[edytuj]Świeże lub suszone zioła zalewa się zimną wodą na okres 12-24 godzin, a po tym czasie gotuje się je na słabym ogniu przez około 30 minut i pozostawia po przykryciem do wystygnięcia. Zamknięty w słoiku wywar zachowuje właściwości przez jakieś 3-4 miesiące, natomiast bez zamknięcia około tygodnia.
Napar
[edytuj]Świeże lub suszone rośliny zalewamy wrzącą wodą i pozostawiamy pod przykryciem jakieś 20-30 minut, aż wystygną. Napar, podobnie jak wyciąg, musimy wykorzystać jeszcze tego samego dnia.
 |
Plon opryskany preparatem biologicznym może być zbierany już po jednym dniu, najpóźniej po trzech dniach. Preparaty roślinne nie są szkodliwe, po takim jednak czasie znika zupełnie ich nieprzyjemny zapach. |
Przegląd preparatów
[edytuj]Pokrzywa zwyczajna
[edytuj]
Zbiór: wiosna (od maja)-lato; zielone części bez korzeni przed kwitnieniem; zamiast świeżego ziela można użyć 100-200 g ziela suszonego.
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka nierozcieńczona | przyspiesza rozkład materii organicznej | polewać wielokrotnie kompost |
| Gnojówka 1:10-20 | wzmaga wzrost roślin | polewać glebę i opryskiwać rośliny w okresie wegetacji |
| Gnojówka 1:10-20 | zapobiega chorobom grzybowym i szkodnikom | polewać glebę wczesną wiosną po mrozach |
| Gnojówka 1:20 | chlorozy, mszyce, przędziorki | opryskiwać rośliny przed ruszeniem pąków |
| Gnojówka fermentująca 1:50 (4-5 dniowa) | mszyce, tarczniki, miseczniki, przędziorki | opryskiwać zwłaszcza drzewa owocowe trzykrotnie w ciągu 10 dni przed tworzeniem się pąków i kwiatów. |
| Wyciąg nierozcieńczony (1 kg świeżych lub 200 g suchych roślin na 10 l wody) | mszyce, przędziorki | opryskiwać rośliny zapobiegawczo i w czasie pojawu szkodników |
| Wywar 1:5 (proporcje jak dla wyciągu) | chowacze łodygowe, chowacz szczypiorak | opryskiwać rośliny wczesną wiosną |
| Napar 1:3 (proporcje jak dla wyciągu) | przy zmieszaniu w 1/3 z bylicą piołunem lub wrotyczem chroni przed pachówką strąkóweczką | opryskiwać rośliny co dwa tygodnie przez trzy dni podczas pojawienia się owadów |
Skrzyp polny
[edytuj]Zbiór: przez cały okres wegetacji, najlepiej czerwiec-lipiec, nadziemne części rośliny bez korzeni, można użyć 200 g ziela suszonego.
 |
Uwaga!
|
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka 1:5 | mączniak prawdziwy, choroby wywoływane przez grzyby glebowe | opryskiwać rośliny i glebę przez cały okres wegetacji co trzy tygodnie przez trzy dni, w czasie słonecznych dni przed południem |
| Gnojówka 1:4 | wzmacnia rośliny, uzdrawia glebę | podlewać rośliny i glebę kilkakrotnie w okresie wegetacji |
| Gnojówka fermentująca (4-5 dniowa) | przędziorki, miseczniki, tarczniki, mszyce | opryskiwać rośliny w czasie słonecznych dni przed południem |
| Wywar 1:5 (proporcje jak dla wyciągu) | mieszanina z gliną służy do zaprawiania korzeni kapusty | maczać korzenie kapusty przeciwko kile kapusty w razie potrzeby |
| Wywar 1:4 | mączniak prawdziwy i rzekomy, rdze, parch jabłoni, kędzierzawość liści brzoskwini, zaraza ziemniaczana, septorioza pomidora | opryskiwać glebę i rośliny kilkakrotnie co 2-3 tygodnie |
| Wywar 1:3 | szara pleśń | opryskiwać rośliny co trzy tygodnie przez trzy dni przed południem |
| Wyciąg nierozcieńczony (1 kg świeżego lub 200 g suchego ziela na 10 l wody na 12 h) | mszyce | opryskiwać rośliny w razie potrzeby |
| Wyciąg 1:5 | wzmacnia rośliny (zobacz wywar 1:4) | opryskiwać rośliny kilkakrotnie w okresie wegetacji |
| Napar 1:4 | uodparnia rośliny na mączniaki, zgnilizny, rdze, parch, kędzierzawość liści brzoskwini, zarazę ziemniaczaną na pomidorach | opryskiwać rośliny i glebę od końca marca do października co 2 tygodnie, zwłaszcza w wilgotne lata |
| Napar 1:5 (1 kg świeżego skrzypu i 0,5 kg wrotyczu lub 200 g suszu) | zmieszany w 1/3 z naparem z wrotyczu chroni przed mszycami, misecznikami, tarcznikami | opryskiwać rośliny po pojawieniu się szkodników |
Żywokost lekarski
[edytuj]
Zbiór: w maju i czerwcu, na początku kwitnienia całe rośliny wraz z korzeniami; można użyć 200 g ziela suszonego.
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka 1:5 | mszyce | opryskiwać rośliny zapobiegawczo i przy porażeniu |
| Gnojówka 1:10 | pobudza rośliny do wzrostu | podlewać glebę i rośliny w okresie wegetacji |
| Gnojówka 1:20 | pobudza rośliny do wzrostu | opryskiwać rośliny w okresie wegetacji |
| Wyciąg nierozcieńczony (1 kg świeżego lub 150 g suszonego ziela na 10 l wody na 48 h) | stosować przy niedoborze potasu | opryskiwać rośliny i glebę w okresie wegetacji |
| Wywar nierozcieńczony (proporcje jak dla wyciągu) | stosować przy niedoborze potasu | podlewać glebę w okresie wegetacji |
| Wywar 1:4 (moczyć 10-12h, gotować 1-2h; przechowywać do miesiąca) | mszyce, miodówki, szkodniki kapustnych | opryskiwać rośliny w czasie pojawu |
Wrotycz pospolity
[edytuj]
Zbiór: w lipcu-wrześniu zielone części roślin w czasie pełnego kwitnienia.
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka nierozcieńczona | mrówki, pędraki | podlewać mrowiska i glebę w czasie pojawu |
| Gnojówka 1:15 | mszyce | opryskiwać rośliny w czasie pojawu |
| Wywar 1:5 (500 g świeżego lub 75 g suchego ziela na 10 l wody na 24 h, gotować 20 minut) | pchełki, mączlik szklarniowy, opuchlak truskawkowy, kwieciaki, roztocz truskawkowy, mrówki, mączniak prawdziwy | opryskiwać rośliny i glebę zapobiegawczo i przy porażeniu |
| Napar 1:2 (300 g świeżego lub 30 g suszu na 10 l wody) | połyśnica marchwianka, wgryzka szczypiorka, wciornastki, mszyce (wraz ze skrzypem), pachówka strąkóweczka (wraz z pokrzywą) | opryskiwać rośliny na krótko przed terminem lotu |
| Wyciąg 1:2 (proporcje jak dla naparu) | śmietka cebulanka, wgryzka szczypiorka, mszyce, gąsienice namiotnikowate, bawełnice, gąsienice bielinków, owocówki, rdze | opryskiwać rośliny i glebę zapobiegawczo i przy porażeniu |
Bylica piołun
[edytuj]Zbiór: w lipcu-sierpniu górne, kwitnące części roślin.
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka nierozcieńczona (500 g świeżego lub 50 g suchego ziela na 10 l wody) | mrówki | polewać mrowiska w czasie pojawu |
| Wyciąg nierozcieńczony (300 g świeżych lub 30g suchych roślin na 10 l wody) | odstrasza gryzonie i ślimaki | polewać nory i glebę w czasie pojawienia się szkodników |
| Wyciąg 1:2 | owocówka jabłkóweczka i śliwkóweczka, gąsienice zjadające liście | opryskiwać drzewa owocowe na krótko przed wylotem owocówek i w czasie pojawienia się gąsienic |
| Wywar nierozcieńczony (proporcje jak dla wyciągu) | pchełki, mszyce, szpeciel jeżynowiec | opryskiwać młode rośliny zapobiegawczo przeciwko mszycom i pchełkom 2 razy w tygodniu oraz na początku kwitnienia i po kwitnieniu przeciwko jeżynowcowi |
| Wywar 1:1 | liściożerne gąsienice motyli | opryskiwać zaatakowane drzewa owocowe w czerwcu i lipcu |
| Napar 1:3 (proporcje jak dla wyciągu) | owocówka jabłkóweczka i śliwkóweczka, śmietka cebulanka, śmietka kapuściana, połyśnica marchwianka | opryskiwać rośliny na krótko przed terminem lotu oraz w czasie lotu |
Cebula jadalna
[edytuj]Zbiór: używać całych cebul i łusek. Preparaty z cebuli można mieszać z preparatami z czosnku.
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka z łusek (20-50 g łusek i zielonego szczypiorku na 1 l wody na 4-7 dni) | roztocze, zaraza ziemniaczana na pomidorach | opryskiwać rośliny zapobiegawczo |
| Wyciąg nierozcieńczony (200 g łusek na 10 l wody, zostawić na 3-4 dni) | przędziorki, mszyce, miodówki, skoczki | opryskiwać rośliny kilkakrotnie |
| Wywar nierozcieńczony (75 g cebul lub 500 g łusek na 10 l wody) | choroby grzybowe, zaraza ziemniaczana, przędziorki, mszyce | opryskiwać rośliny zapobiegawczo |
| Napar nierozcieńczony (proporcje jak dla wywaru) | przędziorki, połyśnica marchwianka | opryskiwać rośliny zapobiegawczo i w czasie lotu muchówek |
Czosnek pospolity
[edytuj]
Zbiór: używać ząbków czosnku, liści i/lub łusek. Preparaty z czosnku można mieszać z preparatami z cebuli.
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka nierozcieńczona (75 g ząbków, 500 g świeżych lub 200 g suchych liści i łusek na 10 l wody) | połyśnica marchwianka | opryskiwać rośliny i glebę w czasie lotu muchówek |
| Gnojówka 1:10 | wzmacniająco, przeciwko chorobom grzybowym | zapobiegawczo podlewać glebę wokół drzew owocowych |
| Wyciąg nierozcieńczony (250 g ząbków na 10 l wody zmielić, mieszać, po 15 minutach odcedzić) | wielkopąkowiec porzeczkowy | opryskiwać krzewy porzeczki czarnej podczas pękania pąków i tuż po kwitnieniu |
| Wyciąg nierozcieńczony | choroby grzybowe, połyśnica marchwianka, śmietki | opryskiwać rośliny zapobiegawczo wiosną i latem oraz przy porażeniu i w okresie lotu muchówek |
| Wywar nierozcieńczony (200 g ząbków na 10 l wody, zmielić, zostawić na 24 h, gotować 20 minut) | działa podobnie jak wyciąg | stosować jak wyciąg |
| Napar nierozcieńczony (proporcje jak dla gnojówki) | choroby grzybowe, połyśnica marchwianka | opryskiwać rośliny zapobiegawczo kilkakrotnie w okresie lotu muchówek |
Pomidor
[edytuj]Zbiór: stosować zdrowe, zielone części rośliny, głównie liście i usuwane pędy boczne, także niedojrzałe owoce, korzenie.
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka 1:10 (150 g liści i pędów na 10 l wody) | przyspiesza wzrost pomidorów | podlewać rośliny kilkakrotnie w okresie wegetacyjnym |
| Wyciąg nierozcieńczony (150 g liści i pędów na 10 l wody na 2 h) | rolnice, bielinek kapustnik, pachówka strąkóweczka | opryskiwać rośliny w czasie wylotu motyli |
| Wyciąg z liści (400 g liści zmielić, zalać wodą na 2-3 h, przefiltrować i uzupełnić wodą do 10 l) | mszyce, pluskwiaki różnoskrzydłe, wciornastki, drobne gąsienice, larwy pilarzowatych | opryskiwać rośliny dwukrotnie co 8-10 dni |
| Wywar 1:4 (4 kg świeżych roślin na 10 l wody gotować 30 minut, odstawić na 2 h) | mszyce, przędziorki, młode gąsienice zwójek i bielinków, tantniś krzyżowiaczek, pchełki, owocówki i mrówki | opryskiwać rośliny przy porażeniu |
Narecznica samcza/Orlica pospolita
[edytuj]
Zbiór: zbierać liście paproci do końca czerwca.
| Preparat/rozcieńczenie | Działanie | Stosowanie |
|---|---|---|
| Gnojówka nierozcieńczona (1 kg świeżej lub 100 g suchej orlicy pospolitej na 10 l wody) | mszyce | opryskiwać rośliny, glebę, kompost wczesną wiosną przy porażeniu |
| Gnojówka 1:10 (z orlicy pospolitej) | ślimaki, wzbogaca kompost w potas | podlewać glebę i rośliny w razie potrzeby |
| Gnojówka nierozcieńczona (1 kg świeżej lub 100 g suchej narecznicy samczej na 10 l wody) | bawełnica korówka, miseczniki, ślimaki | opryskiwać zimą rośliny lub podlewać glebę i rośliny w razie potrzeby |
|
Uwaga!
|
<<<Pozostałe metody i preparaty handlowe --- Ochrona roślin --- Tabela ochrony roślin>>>