Historia dla gimnazjum/Wyprawy krzyżowe
Przyczyny wypraw krzyżowych
[edytuj]
Na początku II tysiąclecia w państwach Europy Zachodniej znacznie wzrosła liczba ludności. Rycerstwo zaczęło brakować środków na utrzymanie ze względu na wzrost nowych członków. Obowiązujące wówczas prawo pozwalało dziedziczyć majątek tylko najstarszemu synowi rycerza. Młodzi musieli się pogodzić z pracą u możnowładców lub w klasztorach. Rycerze rozpoczęli poszukiwać nowe źródła zysku. W tym celu napadali na wsie i rabowali kupców. Dzięki temu rycerze zdobyli łupy i ziemię.
W tym samym czasie państwa arabskie na Bliskim Wschodzie, którzy zostali osłabieni po wewnętrznych walkach, zostali zaatakowani przez koczownicze plemiona Turków seldżudzkich. Turcy opanowali obszar dzisiejszej Syrii, Turcji i Izraela. Oba ludy wyznawali wspólną religię - islam. Turcy, w przeciwieństwie do Arabów nie byli przychylni do pielgrzymek (Jerozolima i Betlejem). Zaczęły się też groźby do Konstantynopola, którego władcy zmuszeni byli zabiegać na Zachodzie o pomoc, w celu pokonania Turków.
W tej sprawie w 1095 roku w Clermont papież Urban II wezwał chrześcijan do walki o odzyskane ziem świętych. Apel poprali rycerze oraz biedniejsze warstwy społeczeństwa, ponieważ papież obiecywał uczestnikom wypraw zbawienie duszy. Ponadto zdobycie środków na utrzymanie oraz nowe ziemię dało nadzieje, iż ludzie poprawią sobie swoje warunki materialne.
I krucjata
[edytuj]
W odpowiedzi na apel Urbana II z całej Europy zebrali się rycerze, biedni mieszkańcy miast oraz chłopi. Chrześcijanie, którzy brali udział w wyprawie nosili znak krzyża z czerwonego materiału, przyszywany do ubrania. Stąd od łacińskiego słowa crux [czyt. kruks], które po przetłumaczeniu znaczyło krzyż powstała nazwa krucjaty. Ich uczestników nazywano z tego powodu krzyżowcami.
W ciągu 200 lat odbyło się ponad 8 krucjat. Pierwsza z nich, rozpoczęta w 1096 roku składała się głównie z rycerstwa pochodzącego z Francji i Włoch. Do nich także dołączyli kilkadziesiąt tysięcy uzbrojonych pielgrzymów. Wyprawa trwałą 3 lata, a uczestnicy okazali się chciwymi i okrutnymi ludźmi. Rabowali i zabijali Żydów w Palestynie, a także zabijali Muzułmanów. W końcu po licznych bitwach, armia krzyżowców pojawiła się pod murami Jerozolima w 1099 roku. Oblężenie miasta trwało 40 dni, a zdobywcy barbarzyńcy wymordowali mieszkańców miasta.
Efektem zdobycia miasta było powstanie czterech nowych państw na mapie świata. Były to: Królestwo Jerozolimskie, księstwo Antiochii, hrabstwo Edessy oraz hrabstwo Trypolisu. Nowe państwa chroniły utworzone zakony rycerskie, których członkowie byli zarówno mnichami, jak i wojownikami. Do zakonów tych zaliczamy templariuszy, krzyżaków i joannitów.
Inne wyprawy krzyżowe
[edytuj]W 1147 roku wojska z całej Europy wyruszyły ponownie na Bliski Wschód, aby wesprzeć tamtejsze państwa, walczące bez powodzenia z napierającymi muzułmanami. Krucjata trwała do 1149 roku i zakończyła się zwycięstwem wyznawców islamu oraz zajęciem Jerozolimy przez wojska muzułmańskiego sułtana Saladyna. Dopiero trzecia wyprawa, zorganizowana przez władców Francji, Niemiec i Anglii, trwająca w latach 1189 - 1192 zakończyła się zwycięstwem. Krzyżowcy zdobyli miasto Akkę i podpisali z Saladynem ugodę. Europejczycy byli jednak niezadowoleni ze skromnych wyników i zorganizowali czwartą już krucjatę, która trwała w latach 1202 - 1204. Wojska chrześcijańskie zatrzymały się pod murami Konstantynopola - stolicy Bizancjum. Doszło tam do walk z siłami cesarstwa i oblężenia miasta, które zostało zdobyte i splądrowane. Po tym wydarzeniu imperium rozpadło się na kilka mniejszych państw (np. Cesarstwo Nicejskie, czy Cesarstwo Łacińskie). Mimo zjednoczenia niektórych z nich, które nastąpiło po wielu dziesiątkach lat, Bizancjum nigdy nie odzyskało dawnej potęgi. Ostatecznie upadło pod ciosami Turków w 1453 roku, o czym więcej dowiecie się w rozdziale p.t.: "Ku odrodzeniu". Tymczasem na Bliskim Wschodzie Muzułmanie odbierali Europejczykom kolejne tereny. Ostatni bastion krzyżowców - Akka został zdobyty w 1291 roku.
Skutki wypraw krzyżowych
[edytuj]- Pragnienie odwetu wśród Muzułmanów co spowodowano przejęcie w 1453 roku Konstantynopola. Dodatkowo stanowiło to zagrożenie dla Europy wyeliminowane w 1683 roku przez Jana III Sobieskiego.
- Rozwój techniki, wymiana mysli między obiema stronami konfliktu.
- Rozwój handlu pomiędzy Europą a krajami Orientu.
Krucjaty północne
[edytuj]Równocześnie organizowane były krucjaty przeciwko poganom, zamieszkującym ziemie położone nad Bałtykiem: Słowianom Połabskim, Prusom i spokrewnionym z nimi plemionom bałtyjskim, np. Litwinom. Ziemiami Połabian szczególnie interesowali się Niemcy i Duńczycy, którzy zorganizowali wyprawę, zakończoną sukcesem. Na terenach zajętego Połabia utworzono Marchię Brandenburską, praktycznie niezależną od Cesarstwa. Z biegiem czasu jej władcy zaczęli podporządkowywać sobie okoliczne tereny, stanowiąc zagrożenie dla Polski.