Japoński/Przydatne japońskie zwroty
Podstawowe japońskie wyrażenia, przydatne podczas pobytu w Japonii i dla osób uczących się japońskiego.
Uwagi:
- wa jako morfem (partykuła) tematu jest pisane ha (は).
- w zwrotach typu "jestem ...", podmiot (watashi wa) często się pomija
| Znaczenie | Zapis (jeśli inny niż hiragana) | Wymowa |
|---|---|---|
| Dzień dobry (rano, nieformalnie) | お早う | おはよう ohayō |
| Dzień dobry (rano, formalnie) | お早う御座います | おはようございます ohayō gozaimasu |
| Dobry wieczór | 今晩は | こんばんは konbanwa |
| Dobranoc | お休みなさい | おやすみなさい oyasumi nasai |
| Do widzenia | さようなら | さようなら sayōnara |
| Dziękuję | 有難う | ありがとう arigatō |
| Bardzo dziękuję | 有難う御座います | ありがとうございます arigatō gozaimasu |
| Miło mi poznać Pana, Panią | 始めまして | はじめまして hajimemashite |
| Być | です desu | |
| Tak | はい hai | |
| Tak (odpowiedź na pytanie, coś jak angielskie "yes, it is") | はいそうです hai, sō desu | |
| Tak (nieformalnie) | うん um | |
| Nie (nieformalnie) | ううん uum | |
| Nie | いいえ iie | |
| Nie (odpowiedź na pytanie, coś jak angielskie "no, it's not") | いいえ違います | いいえちがいます iie, chigaimasu |
| Proszę (o coś) | お願いします | おねがいします onegai shimasu/kudasai |
| Proszę (oferując coś) | どうぞ dōzo | |
| Nie ma sprawy (Odpowiedź na "dziękuję") | どう致しまして | どういたしまして dō itashimashite |
Nazwy krajów, ich mieszkańców i języków
[edytuj]Zasada ogólna jest taka, że do nazwy kraju dodaje się jin, żeby uzyskać nazwę mieszkańca danego kraju, i go żeby uzyskać nazwę języka. Są wyjątki.
Rodzina
[edytuj]Japończycy mają dwa zestawy słów określających rodzinę - skromne i honoryfikatywne. Wynika to z systemu języka grzecznościowego (keigo). W przypadku własnej rodziny używa się słów skromnych, w przypadku cudzej - konstrukcji wyrażającej szacunek. W większości przypadków określenie członka cudzej rodziny rozpoczyna się honoryfikatywnym przedrostkiem O- oraz dodaje -san (pan/pani) po znaku. UWAGA!!: słów skromnych używa się wyłącznie, gdy opowiada się swojemu rozmówcy o członkach swojej rodziny. Np. rozmawiając z kolegą na temat swojego ojca użyjemy formy chichi. Zwracając się do własnego ojca, również wyrażamy szacunek stosując formę honoryfikatywną:
父は元気です。 (Chichi-wa genki desu) - "mój ojciec miewa się dobrze", powiemy koledze, gdy zapyta o zdrowie rodzica.
お父さん、元気ですか。 (Otōsan, genki desu-ka?) - "Tato, jak się czujesz?", spytamy własnego ojca, zwracając się do niego z należnym szacunkiem
Wyrazy obce na dziadka i wujka oraz na babcie i ciotkę różnią się tylko długością drugiej sylaby. Może to być trudne dla Polaków, ponieważ w języku polskim długość sylaby jest stała.
| Znaczenie | Zapis | Wymowa |
|---|---|---|
| Polska | ポーランド | pōrando |
| Polak / Polka | ポーランド人 | pōrando-jin |
| Język polski | ポーランド語 | pōrando-go |
| Jestem Polakiem/Polką | 私はポーランド人です | watashi-wa pōrando-jin desu |
| Japonia | 日本 | nihon (にほん) |
| Japończyk / Japonka | 日本人 | nihon-jin (にほんじん) |
| Język japoński | 日本語 | nihon-go (にほんご) |
| Język angielski | 英語 | ei-go (えいご) |
| Anglia | イギリス | igirisu (イギリス) |
| Chiny | 中国 | chūgoku (ちゅうごく) |
| Chińczyk / Chinka | 中国人 | chūgokujin (ちゅうんごくじん) |
| Język Chiński | 中国語 | chūgokugo (ちゅうごくご) |
| Osoba | Skromnie | Z szacunkiem |
|---|---|---|
| Ojciec | Chichi (父) | Otō-san (お父-さん) |
| Matka | Haha (母) | Okā-san (お母-さん) |
| Starszy brat | Ani (兄) | Onii-san (お兄-さん) |
| Młodszy brat | Otōto (弟) | Otōto-san (弟-さん) |
| Starsza siostra | Ane (姉) | Onē-san (お姉-さん) |
| Młodsza siostra | Imōto (妹) | Imōto-san (妹-さん) |
| Dziadek | Sofu (祖父) | Ojii-san (お爺-さん) |
| Babcia | Sobo (祖母) | Obā-san (お婆-さん) |
| Mąż | Otto (夫), Shujin (主人) | Goshujin-san (御主人-さん) |
| Żona | Tsuma (妻) | Oku-san (奥-さん) |
| Wuj | Oji (w znaczeniu starszy brat rodzica: 伯父; w znaczeniu młodszy brat rodzica: 叔父) | Oji-san (伯父さん/叔父-さん) |
| Ciotka | Oba (w znaczeniu starsza siostra rodzica: 伯母; w znaczeniu młodsza siostra rodzica: 叔母) | Oba-san (伯母さん/叔母-さん) |
| Syn | Musuko (息子) | Musuko-san (息子-さん) |
| Córka | Musume (娘) | Musume-san (娘-さん) |
| Kuzyn | Itoko (いとこ) | Itoko-san (いとこ-さん) |
Liczby
[edytuj]| Kanji | Hiragana | Arabska |
|---|---|---|
| ゼロ | ぜろ | 0 |
| 零 | れい | 0 |
| 一 | いち | 1 |
| 二 | に | 2 |
| 三 | さん | 3 |
| 四 | し、よん | 4 |
| 五 | ご | 5 |
| 六 | ろく | 6 |
| 七 | しち、なな | 7 |
| 八 | はち | 8 |
| 九 | きゅう、く | 9 |
| 十 | じゅう | 10 |
| 十一 | じゅういち | 11 |
| 十二 | じゅうに | 12 |
| 十四 | じゅうよん、じゅうし | 14 |
| 十七 | じゅうしち、じゅうなな | 17 |
| 二十 | にじゅう | 20 |
| 二十一 | にじゅういち | 21 |
| 三十 | さんじゅう | 30 |
| 四十 | よんじゅう | 40 |
| 五十 | ごじゅう | 50 |
| 六十 | ろくじゅう | 60 |
| 七十 | しちじゅう | 70 |
| 八十 | はちじゅう | 80 |
| 九十 | きゅうじゅう | 90 |
| 百 | ひゃく | 100 |
| 百二十一 | ひゃくにじゅういち | 121 |
| 二百 | にひゃく | 200 |
| 三百 | さんびゃく | 300 |
| 六百 | ろっぴゃく | 600 |
| 八百 | はっぴゃく | 800 |
| 千 | せん | 1 000 |
| 一万 | いちまん | 10 000 |
| 百万 | ひゃくまん | 1 000 000 |
| 二百万 | にひゃくまん | 2 000 000 |
Inne
[edytuj]Zobacz też podstawowe zwroty w jęz. japońskim oraz wyrażenia czasowe.
Yaa! (やあ), Yō! (よう) - cześć, siema
Rei (零) - zero
O-daiji-ni (お大事に) - uważaj na siebie, dbaj o siebie (zwrot stosowany, gdy się z kimś żegnamy)
Jā ne, mata ne, jā mata (じゃあね、またね、じゃあまた) - na razie, do zobaczenia
Mata ashita (また明日) - do jutra
Gomennasai, Gomen, Gomen-ne (ごめんなさい、ごめん、ごめんね) - "przepraszam" (bardzo formalne)
Sumimasen (すみません) - "przepraszam, wybacz" (mniej formalne)
Dō itashimashite (どういたしまして) - proszę bardzo/nie ma za co
O-medetō gozaimasu (おめでとうございます) - gratulacje
Daijōbu (大丈夫) - "(czuje się) w porządku"; użyte jako pytanie "W porządku?"; czasami tworzy to samo pytanie z końcówką "ka" (か), czyli "Daijōbu desu ka?" (大丈夫ですか?) - zwrot ten jest bardziej formalny
Kora (こら) - ej/patrz np.: "Kora, daijōbu?"- "Ej, w porządku?"
Sono (その) - rodzaj jąkania, oznacza "a więc"
Ēto (えーと), etto (えっと) - tak jak powyżej
Nante iu ka (od 言う iu - mówić; なんていうか) - jak to ująć
Baka (ばか) - głupek, debil
Kuzu (くず) - śmieć
Bakayarō (ばかやろう) - idiota (zwrot ten jest uważany w Japonii za wulgarny)
Itadakimasu (いただきます) - smacznego (podziękowanie bogom za posiłek)
Shōjo (少女) - dziewczyna
Shōnen (少年) - chłopak
Minna (みんな) - wszyscy
Hito (人) - człowiek
Kono hito (この人) - ten człowiek
Chibi (ちび) - mała (osoba)
Ganbare (がんばれ), ganbatte (がんばって) - powodzenia
Ano (あの) - zwrot stosowany w celu zwrócenia komuś uwagi
Demo (でも) - ale
Moshi-moshi (もしもし) - Halo (gdy do kogoś dzwonimy)
Ara (あら) - och
Dōshite? (どうして), Nande? (何で) - Dlaczego? Jak?
Dakara (だから) - Dlatego...
Hontō-ni? (本当に) Maji-de? (マジで) - Naprawdę? Serio?
Sō desu-ne? (そうですね) - Naprawdę?
Hentai (変態, へんたい lub ヘンタイ) - perwersja, nienormalność, odmienność
Kawaii (可愛い, かわいい) - uroczy, śliczny, słodki
Yarō (やろう) - obraźliwy przyrostek, dosłownie "drań"
Dare (誰) - Kto
Akai (赤い) - czerwony
Aoi (青い) - niebieski
Sora (空) - niebo, nieboskłon
Gin (銀) - srebro, srebrny
Kin (金) - złoto, złoty
Tsuki (月) - księżyc
Umeki (呻き) - jęk
Umeki (埋め木) - drewniany kij
Tsugi (次) - następny
Kage (影) - cień
Kaze (風) - wiatr
Hikari (ひかり) - światło
Yami (闇) - ciemność
Sakura (桜) - kwiat wiśni
Yagaru (やがる) - przyrostek stosowany wobec znienawidzonych przez nas osób lub do ukazania pogardy. W Japonii jest to bardzo wulgarne, więc niezalecane jest jego używanie.
Sukebe (スケベ) - zboczeniec, lubieżnik