Pomocnik olimpijczyka - Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej/Organizacja Narodów Zjednoczonych

Spis treści
1Organizacja Narodów Zjednoczonych 1.1ONZ 1.2Rodzina Organizacja Narodów Zjednoczonych

Organizacja Narodów Zjednoczonych

Zwróćcie uwagę, abyście potrafili: • wyjaśnić, czym zajmuje się ONZ, jej najważniejsze organy (Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Sekretarz Generalny) i wybrane organizacje międzynarodowe. Tego wymaga od Was podstawa programowa.

ONZ

Flaga ONZ

Organizacja Narodów Zjednoczonych została utworzona przez 51 państw na konferencji w San Francisco w 1945 r., gdzie podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych - podstawę działania Organizacji. Siedziba ONZ znajduje się w Nowym Jorku.

Cele ONZ:

• utrzymywanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa,
• rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami opartych na poszanowaniu zasady równouprawnienia i samostanowienia,
• rozwiązywanie problemów międzynarodowych na drodze współpracy,
• popieranie przestrzegania praw człowieka,
• harmonizowanie działalności narodów zmierzających do osiągnięcia ww. wspólnych celów;

Najważniejsze organy Organizacji (powołane w Karcie Narodów Zjednoczonych):

• Zgromadzenie Ogólne:
  • tworzą je przedstawiciele wszystkich państw członkowskich,
  • może obradować nad wszystkimi sprawami podlegającymi kompetencjom ONZ, jednak nie ma wielu możliwości egzekwowania swoich ustaleń (np. może wydawać prawnie niewiążące zalecenia państwom członkowskim),
  • podejmuje decyzje w głosowaniu (zwykłą lub kwalifikowaną ${\begin{matrix}{\frac {2}{3}}\end{matrix}}$ większością głosów);
• Rada Bezpieczeństwa:
  • jest odpowiedzialna za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa,
  • w przypadku naruszenia przez państwo międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz w celu przywrócenia pokoju, Rada może m.in. zadecydować o zerwaniu z danym państwem stosunków dyplomatycznych, nałożyć na nie sankcje gospodarcze, zadecydować o zerwaniu komunikacji z danym państwem, a jeżeli te środki nie podziałają, może przeprowadzić operację zbrojną,
  • występuje we wspólnym imieniu wszystkich członków ONZ,
  • składa się z 15 członków:
    • stali członkowie (mający prawo weta i wchodzący w skład Rady cały czas):
      • Chiny,
      • Francja,
      • Rosja,
      • Stany Zjednoczone,
      • Wielka Brytania,
    • 10 niestałych członków wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne na 2-letnią kadencję;
• Rada Gospodarcza i Społeczna, której zadaniem jest badanie międzynarodowych zjawisk gospodarczych i szeroko pojętych społecznych;
• Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, którego zadaniem jest rozstrzyganie sporów między państwami-członkami ONZ;
• Sekretariat:

  

  Ban Ki-moon, Sekretarz Generalny ONZ

  • kieruje bieżącym funkcjonowaniem ONZ,
  • obecnym Sekretarzem Generalnym jest Ban Ki-moon z Korei Południowej, wybrany na drugą 5-letnią kadencję, która skończy się 31 grudnia 2016 r.;
• Rada Powiernicza, której zadaniem było kontrolowanie administracji zarządzającej terytorium powierniczym (czyli niesamodzielnym, administrowanym przez inne państwo, lecz do niego nienależącym); wobec usamodzielnienia się wszystkich terytoriów powierniczych zawiesiła swoją działalność.

Rodzina Organizacja Narodów Zjednoczonych

Organizacje wyspecjalizowane ONZ

Odrębne od Organizacji Narodów Zjednoczonych organizacje międzynarodowe, które w sposób całościowy zajmują się sprawami powiązanymi z celami ONZ i są związane umową międzynarodową z tą organizacją. Zaliczają się do nich m.in.:

	Międzynarodowa Organizacja Pracy (pol. MOP, ang. ILO), która rozwija standardy pracy (jednym z osiągnięć ILO jest ustanowienie 40-godzinnego tygodnia pracy),
	grupa Banku Światowego, w tym Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (pol. MBOR, ang. IBRD), która zajmuje się udzielaniem preferencyjnych pożyczek (np. na rozwój infrastruktury) państwom rozwijającym się (ze wsparcia grupy Banku Światowego korzystała również Polska),
	Międzynarodowy Fundusz Walutowy (pol. MFW, ang. IMF), który zajmuje się m.in. udzielaniem pożyczek państwom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej,
	Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (ang. FAO), która doradza krajom rozwijającym się jak zwalczyć głód (jednym z efektów działań FAO była zielona rewolucja rozpoczęta w latach '60 XX wieku),
	Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty (ang. UNESCO), która zajmuje się m.in. budowaniem pokoju i wzajemnego szacunku poprzez działania w sferze edukacji, nauki i kultury (jednym z działań tej organizacji jest tworzenie Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO),
	Światowa Organizacja Zdrowia (ang. WHO), która zajmuje się tworzeniem międzynarodowych standardów ochrony zdrowia oraz zwalczaniem epidemii (obecnie działania WHO w tym zakresie dotyczą m.in. ograniczania epidemii AIDS).

Fundusze i agencje będące częścią ONZ:

	Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (ang. UNICEF), który zajmuje się zwalczaniem ubóstwa, przemocy, dyskryminacji i chorób dotykających dzieci,
	Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (ang. UNHCR), którego biuro zajmuje się pomocą i ochroną praw uchodźców.

Inne organizacje związane z ONZ:

	Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (pol. MAEA, ang. IAEA), która zajmuje się kontrolowaniem wykorzystania energii atomowej oraz wspieraniem rozwoju pokojowych programów jądrowych,
	Światowa Organizacja Handlu (ang. WTO), która zajmuje się usuwaniem barier handlowych i popieraniem rozwoju wolnego globalnego handlu.