Pomocnik olimpijczyka - Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej/Szkoła

Spis treści
1Szkoła 1.1Podmioty zaangażowane w życie szkoły 1.2Kolegialne organy w szkole 1.3Samorząd uczniowski

Szkoła

Zwróćcie uwagę, abyście potrafili: • scharakteryzować życie szkolnej społeczności, w tym rolę samorządu uczniowskiego • wyjaśnić, na czym polega przestrzeganie praw ucznia. Tego wymaga od Was podstawa programowa.

Podmioty zaangażowane w życie szkoły

1. Administracja rządowa (Ministerstwo Edukacji Narodowej, kuratoria oświaty, Centralna Komisja Egzaminacyjna) ma za zadanie realizowanie polityki oświatowej, w tym:
   • tworzenie podstaw programowych (wymagań dotyczących nauczania poszczególnych przedmiotów) i nadzór nad ich realizowaniem,
   • przeprowadzanie egzaminów (sprawdzianu po szkole podstawowej, egzaminu gimnazjalnego, matury, egzaminów zawodowych w technikach i szkołach zawodowych),
   • organizowanie olimpiad i konkursów lub zlecanie ich organizacji (np. Konkurs Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej jest zarządzony przez Kuratora Oświaty i organizowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej).
2. Organ prowadzący (w zależności od typu szkoły, może to być samorząd gminny, powiatowy lub wojewódzki - podmioty te mają obowiązek prowadzenia szkół - a także np. stowarzyszenie) ma za zadanie:
   • prowadzenie na terenie działania samorządu odpowiednich szkół (w tym finansowanie tych szkół, na co środki samorząd otrzymuje w formie subwencji oświatowej z budżetu państwa, jednak sam decyduje o ich przeznaczeniu - prowadzenie szkół jest zadaniem własnym samorządu):
     • przez samorząd gminny: przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów,
     • przez samorząd powiatowy: szkół specjalnych i szkół ponadgimnazjalnych,
     • przez samorząd wojewódzki: "szkół dla nauczycieli" (czyli ośrodków doskonalenia nauczycieli) oraz szkół specjalnych i ponadgimnazjalnych o znaczeniu regionalnym (np. medyczne studium zawodowe),
   • zatrudnianie dyrektorów szkół (wyłonionych w drodze konkursu),
   • dbanie o dobre warunki nauki: wykonywanie remontów, wyposażenie szkół w pomoce dydaktyczne itp.,
   • zapewnienie bezpłatnego transportu dzieci do przedszkoli i szkół podstawowych (gimbusów), jeśli odległość miejsca zamieszkania od szkoły jest większa niż 3km (lub 4km w przypadku dzieci z V i VI klas),
   • kontrolowanie spełniania obowiązku nauki przez osoby zamieszkałe na terenie gminy (niespełnianie obowiązku nauki polega na nieusprawiedliwionej nieobecności na co najmniej 50% zajęć w jednym miesiącu).
3. Dyrekcja szkoły:
   • uprawnienia:
     • skreślenie ucznia z listy uczniów (tylko, jeśli uczeń ten nie podlega obowiązkowi szkolnemu - np. chodzi do liceum) na podstawie uchwały rady pedagogicznej i po zasięgnięciu opinii samorządu uczniowskiego,
     • zatrudnianie i zwalnianie nauczycieli oraz innych pracowników szkoły,
   • obowiązki:
     • kierowanie działalnością szkoły, realizowanie uchwał rady pedagogicznej (której przewodniczy) i reprezentowanie szkoły na zewnątrz,
     • sprawowanie opieki nad uczniami (w tym zapewnienie im bezpieczeństwa w czasie zajęć),
     • sprawowanie nadzoru pedagogicznego nad nauczycielami,
     • kontrolowanie spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci z rejonu,
     • decydowanie o obowiązujących w szkole programach nauczania i podręcznikach (na wniosek nauczycieli).
4. Nauczyciele:
   • nauczyciel zobowiązany jest (zgodnie z art. 6. Ustawy Karta Nauczyciela z dn. 26.01.1982 ze zm.):
     • rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę,
     • wspierać każdego ucznia w jego rozwoju,
     • dążyć do pełni własnego rozwoju osobistego,
     • kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
     • dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
5. Uczniowie:
   • prawa ucznia (znajdują się w statucie szkoły), np.:
     • prawo do jawnej i umotywowanej oceny,
     • prawo do swobody wyrażania myśli,
     • prawo do korzystania z pomieszczeń szkolnych,
     • prawo do wpływania na życie szkoły przez działalność samorządową,
   • ustawowe obowiązki ucznia (ponadto każda szkoła określa obowiązki ucznia w statucie), m.in.:
     • obowiązek uczęszczania do przedszkola dzieci w wieku 5 lat,
     • obowiązek szkolny (który polega na przymusie chodzenia do szkoły podstawowej i gimnazjum, trwa on od ukończenia 6 lat do ukończenia gimnazjum, jednak nie dłużej niż do 18 roku życia),
     • obowiązek nauki do ukończenia 18. roku życia.
6. Rodzice:
   • uprawnienia:
     • branie aktywnego udziału w życiu szkoły, np. poprzez pracę w radzie rodziców,
   • obowiązki:
     • zgłoszenie dziecka do szkoły,
     • zapewnienie regularnej obecności dziecka w szkole.

Kolegialne organy w szkole

Rada pedagogiczna

Organ złożony z dyrektora szkoły (który przewodniczy radzie) i wszystkich zatrudnionych w szkole nauczycieli. Rada pedagogiczna musi istnieć w szkołach zatrudniających co najmniej 3 nauczycieli. Podejmuje ona decyzje w drodze głosowania zwykłą większością głosów. Do zadań rady pedagogicznej należy np. zatwierdzanie planu pracy szkoły, podejmowanie uchwał w sprawie wyników klasyfikacji i promocji uczniów, podejmowanie uchwał w sprawach skreślenia z listy uczniów (tylko wobec uczniów nieobjętych obowiązkiem szkolnym), przygotowywanie propozycji zmian w statucie szkoły.

Rada szkoły

Fakultatywny organ złożony z równej liczby przedstawicieli nauczycieli, rodziców i uczniów (oprócz przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych; gimnazjaliści mogą, ale nie muszą wchodzić w skład rady szkoły), który zajmuje się m.in. uchwalaniem statutu szkoły, opiniowaniem planu finansowego, planu pracy szkoły oraz projektów innowacji pedagogicznych, wnioskowaniem np. w sprawie zajęć pozalekcyjnych.

Rada rodziców

Organ reprezentujący ogół rodziców uczniów, w skład którego wchodzi po jednym przedstawicielu rodziców z każdej klasy. Rada rodziców może m.in. uchwalać wspólnie z radą pedagogiczną program wychowawczy szkoły, wnioskować we wszystkich sprawach dotyczących szkoły, gromadzić fundusze przeznaczone na wspieranie szkoły.

Przedstawiciele samorządu uczniowskiego (np. rada samorządu uczniowskiego).

Samorząd uczniowski

Samorząd uczniowski

Niezależna organizacja wszystkich uczniów ("tworzą go wszyscy uczniowie szkoły") mająca na celu reprezentowanie ich praw w kontaktach z dyrekcją, nauczycielami i rodzicami oraz urozmaicanie życia szkolnego.

Kompetencje samorządu uczniowskiego reguluje art. 55 ustawy o systemie oświaty. Poza tym każdy samorząd uchwala swój regulamin, który precyzuje zasady jego działania. Do kompetencji samorządu należy:

• uchwalanie swojego regulaminu,
• ochrona praw uczniów,
• wydawanie i redagowanie gazetki szkolnej,
• organizowanie wydarzeń na terenie szkoły,
• wybieranie nauczyciela na opiekuna samorządu,
• reprezentowanie uczniów w kontaktach z dyrekcją,
• opiniowanie wszelkich spraw dotyczących uczniów.

Samorząd uczniowski składa się zwykle z klikuset uczniów - wszystkich uczniów danej szkoły. W związku z tym, dla sprawnego funkcjonowania, często wybiera on swoje władze. Władze samorządu uczniowskiego to część samorządu, która reprezentuje uczniów w kontaktach z nauczycielami i dyrekcją oraz szczególnie aktywnie organizuje życie szkolne (np. organizuje dyskoteki, wydaje gazetkę szkolną). Przykład struktury władz SU (samorządu uczniowskiego):

• Przewodniczący SU to osoba kierująca pracami władz samorządu, reprezentująca samorząd w kontaktach z nauczycielami i dyrekcją.
• Rada SU to organ złożony z przedstawicieli uczniów wybranych w bezpośrednich wyborach. Z tego powodu uczniowie ci szczególnie aktywnie angażują się w działania samorządu i określają jego roczny plan pracy.
• Sekcje rady SU to niewielkie zespoły uczniów, którzy podjęli się realizowania danego przedsięwzięcia (np. wydawania gazetki szkolnej).
• Samorządy klasowe to samorządy powoływane przez uczniów każdej z klas. Odpowiadają one za organizację przedsięwzięć klasowych, informowanie klasy o działaniach samorządu szkolnego itp.
• Opiekun SU to nauczyciel wspierający uczniów w ich działaniach, wybrany na to stanowisko przez uczniów.