Pszczelarstwo/Systematyka

Systematyka pszczół

Typ: stawonogi (Arthropoda)

Wszystkie stawonogi w rozwoju osobniczym przechodzą stadium larwalne i w czasie wzrostu linieją. Ich ciało pokrywa oskórek (cuticula).

Gromada: owady (Insecta)

Ciało wszystkich owadów składa się z trzech elementów: głowy (Caput), tułowia (Thorax) oraz odwłoka (Abdomen).

Podgromada: owady uskrzydlone (Pterygota)

Pterygota

• Hymenoptera - błonkoskrzydłe
• Isoptera - termity
• Diptera - muchówki

...
Podgromada owadów uskrzydlonych skupia owady posiadające skrzydła - cztery, jak np. pszczoły lub dwa, jak np. muchy. Wszystkie termity (Isoptera) oraz niektóre plemiona błonkoskrzydłych, np. Apini, są owadami społecznymi.

Rząd: błonkoskrzydłe (Hymenoptera)

Hymenoptera

• Apocrita - podrząd trzonkówki

• Symphyta - podrząd rośliniarki

Podrząd: trzonkówki, stylikowce, stylikówki, stylikoodwłoke (Apocrita)

Apocrita

• Aculeata - grupa żądłówki

  • Apoidea - pszczoły i grzebacze
  • Chrysidoidea - złotolitki
  • Bethylonymoidea -
  • Vespoidea - osy
    • Formicoidea - mrówki
• Parasitica - grupa owadziarki
  • ...

Trzonkówki charakteryzują się przewężeniem, zwanym trzonkiem lub stylikiem, między tułowiem a odwłokiem. U samic trzonkówek z grupy żadłowek pokładełko (Ovipositor) znajdujące się na końcu odwłoka przekształciło się w żądło.

Nadrodzina: pszczoły i grzebacze (Apoidea)

Apoidea

• Apifomes - seria pszczoły

  • Apidae - pszczołowate

  • Ampulicidae -
  • Andrenidae - pszczolinkowate
  • Angarosphecidae -
  • Colletidae - lepiarkowate
  • Crabronidae -
  • Halictidae - smuklikowate
  • Heterogynaidae -
  • Megachilidae - miesiarkowate
  • Melittidae - spójnicowate
  • Stenotritidae - żyją tylko w Australii
• Spheciformes - seria grzebacze
  • Sphecidae - grzebaczowate

Brzuchozbieraczka z rodzaju wałczatek (Heriades)

Należy tutaj co najmniej 20 tysięcy gatunków zgrupowanych przez systematyków w rodziny. Przedstawiciele 6 rodzin występują w Polsce. Większość z nich prowadzi samotniczy tryb życia, a jedynie nieliczne wytworzyły w drodze ewolucji skomplikowane struktury społeczne. Najwyżej zorganizowane struktury społeczne tworzy gatunek pszczół miodnych (Apis). Pszczoły te znoszą do gniazda wyłącznie pokarm pochodzenia roślinnego - pyłek, nektar i spadź.

Gatunki poszczególnych rodzin różnią się m. in. sposobem zbierania i przenoszenia pyłku. Na przykład pszczoły właściwe (Apinae) transportują pyłek w postaci obnóży, kwalifikując się tym do grupy nogozbieraczek. Miesierkowate (Megachilidae) są brzuchozbieraczkami, tzn. zbierają pyłek na włoskach pokrywających dolną (brzuszną) stronę odwłoka. Prymitywne pszczoły z gatunku Prosopis, należące do rodziny lepiarkowatych (Colletidae), transportują pyłek w wolu znajdującym się w otworze gębowym. Niektóre rodzaje wyspecjalizowały się w zapylaniu określonych roślin, a wiele wykazuje genetyczne preferencje do oblatywania wybranych gatunków roślin, jak np. należące do miesiarkowatych (Megachilidae) wałczatki (Heriades), które preferują pyłek kwiatów z rodziny astrowatych (Asteraceae).

Rodzina: pszczołowate (Apidae)

Apidae

• Apinae - pszczoły właściwe
• Nomadinae
• Xylocopinae

→ Apinae / Bombinae (Eunglossoni i Bombini) /Meliponinae)

Podrodzina: pszczoły właściwe (Apinae)

Apinae

• Apini
• Bombini
• Meliponini

W samej Europie do podrodziny pszczół właściwych należy około 70 rodzajów pszczół, podzielonych na trzy plemiona. Oprócz plemienia pszczół miodnych (Apini) zalicza się do nich także plemię trzmieli (Bombini) i plemię pszczół bezżądłowych zwanych też bezżądłymi lub meliponami (Meliponini).

Pszczoły miodne, podobnie jak inne owady z podrodziny pszczół właściwych, są pokryte włoskami oraz charakteryzują się posiadaniem koszyczka do przenoszenia pyłku.

Plemię: pszczoły miodne (Apini)

Apini

• Apis

Do plemienia Apini zalicza się jeden jedyny rodzaj: pszczoła miodna (Apis). Stąd wszelkie opisy plemienia Apini odnoszą się także do gatunku Apis.