Ubuntu/Podstawowe polecenia
Terminal czyli emulator konsoli służy do komunikacji z systemem za pomocą wydawanych poleceń.
Terminal uruchamiamy z menu Programy-> Akcesoria-> Terminal.
Konsolę w trybie pełnoekranowym otwieramy, wciskając jednocześnie klawisze Alt+Control+F1 (od F1 do F6), natomiast w okienku, wciskając jednocześnie klawisze lewy CTRL i lewy ALT oraz literę t
Na 7 konsoli uruchomiony jest x-server, czyli interface graficzny systemu, więc wciskając Alt+Control+F7 wracamy do "części graficznej" naszego systemu. Jeśli to nie działa, zajrzyj do poprzedniego modułu
Obeznanie się z Terminalem[edytuj]
Po uruchomieniu konsoli widzisz następujący tekst:
[nazwa użytkownika]@[nazwa komputera]:~$
U mnie wygląda to tak:
michal@michal-laptop:~$
Ten ciąg pokazuje nam, że nie jest wykonywana żadna czynność i możesz wpisać swoje polecenie.
Miejsce, w którym jesteś po uruchomieniu Terminala to katalog domowy użytkownika:
/home/[nazwa użytkownika]
Jeśli chcesz się dowiedzieć gdzie się znajdujesz i do jakich katalogów możesz przejeść wpisz komendę:
ls
Zostaną wyświetlone katalogi do których możesz przejść:
michal@michal-laptop:~$ ls
Dokumenty MojePliki Publiczny Wideo
dwhelper Muzyka Pulpit
Obrazy Sieć
Photos Szablony
michal@michal-laptop:~$
Załóżmy że na pulpicie masz katalog (folder) Frex i chcesz wejść do niego.
W tym celu przechodzimy do pulpitu:
cd Pulpit
Następnie wydaj ponownie komendę "ls" aby zobaczyć jakie znajdują się tam pliki lub katalogi:
ls
Otrzymasz miej więcej taki obraz:
michal@michal-laptop:~/Pulpit$ ls 16565 Frex PolishHolidays.ics 33111 lightning-0.9-tb-linux.xpi Berlin2Wide.jpg Niezapisany dokument 1.txt michal@michal-laptop:~/Pulpit$
Teraz już widzisz katalog Frex i możesz do niego wejść wpisując komendę:
cd Frex
Jesteś teraz w katalogu Frex
michal@michal-laptop:~/Pulpit$ cd Frex michal@michal-laptop:~/Pulpit/Frex$
Informacja o systemie / komputerze[edytuj]
Architektura
- procesora CPU
- jądra systemu ( kernel)
- pakietów
Dla jakiej architektury zostało skompilowane jadro:[1]
uname -p
Architektura pakietów :
dpkg-architecture --list
Dodatkowe architektury ( MultiArchSpec):
dpkg --print-foreign-architectures
Cechy procesora ( fizycznego) :
cat /proc/cpuinfo lscpu
Wybrane polecenia[edytuj]
 |
Porada
|
Poniższe polecenia umożliwiają poruszanie się po systemie.
Operacje na plikach i katalogach[edytuj]
Wejście do katalogu:
cd [nazwa katalogu]
Wejście do katalogu root:
cd /
Wyjście do nadrzędnego katalogu (np. z w katalogu "/home/[nazwa użytkownika]" do katalogu "/home"):
cd ..
Cofnięcie się do poprzedniego katalogu
cd -
Tworzenie katalogu:
mkdir [nazwa katalogu]
Tworzenie pustego pliku tekstowego:
touch [nazwa pliku]
Usuwanie pliku:
rm [nazwa pliku]
Usuwanie rekurencyjne (katalog i podkatalogi):
rm -r [nazwa katalogu]
Kopiowanie pliku do katalogu
sudo cp [nazwa pliku] [lokalizacja katalogu]
Kopiowanie pliku firewall do katalogu init.d
sudo cp firewall /etc/init.d/
Wyświetlenie zawartości katalogu w którym się znajdujesz:
ls
Wyświetlenie zawartości katalogu z dodatkowymi informacjami (np. właściciel pliku/katalogu, prawa dostępu):
ls -l
Wyświetlenie zawartości katalogu włącznie z plikami ukrytymi
ls -a
Wyszukiwanie plików w okresowo aktualizowanej bazie danych.np locate *alarm.ogg
locate [nazwa pliku lub rozszerzenie]
Edytowanie plików[edytuj]
Możemy edytować pliki :
Zarządzanie pakietami[edytuj]
Wyszukiwanie pakietów:
sudo apt-cache search [nazwa pakietu Ubuntu]
Instalowanie programu:
sudo apt-get install [nazwa programu]
Odinstalowanie programu:
sudo apt-get remove [nazwa programu]
Usuwanie nieużywanych pakietów:
sudo apt-get autoremove
Czyszczenie systemu:
sudo apt-get clean lub sudo apt-get autoclean
Naprawianie uszkodzonych pakietów:
sudo dpkg --configure -a
Instalowanie pakietów Debiana:
sudo dpkg -i [nazwa pakietu].deb
Instalacja plików nagłówkowych jadra:[4]
$ sudo apt install linux-headers-$(uname -r)
Operacje na archiwach[edytuj]
Rozpakowanie archiwum "tar":
tar -xvf archiwum.tar
Rozpakowanie archiwum "tar.gz":
tar -zxvf archiwum.tar.gz
Rozpakowanie archiwum "tar.bz2":
tar -jxvf archiwum.tar.bz2
Rozpakowanie archum "tar.xz':
tar -Jxf jakis_plik.tar.xz
Rozpakowanie archuwim .zip
7z x archiwum.zip
Rozpakowanie archiwum .rar
unrar x archiwum.rar
Operacje na obrazach[edytuj]
Aby manipulować obrazami z poziomu terminala musimy zainstalować dodatkowy pakiet imagemagick:
sudo apt-get install imagemagick
Aby uzyskać podstawowe informację o obrazie użyj komendy identify:
identify [nazwa pliku].jpg
Aby uzyskać szczegółowe informacje o obrazie użyj komendy identify -verbose:
identify -verbose [nazwa pliku].jpg
Aby zamienić format pliku graficznego na inny (przekonwertować go) użyj komendy convert. Obsługiwane formaty to .jpg, .bmp, .pcx, .gif, .png, .tiff, .xpm:
convert mojdom.jpg mojdom.png
convert mojpies.tiff mojpies.pcx
Aby z obrazu utworzyć ikonę o wymiarach 120x120 pikseli użyj komendę create thumbnails :
convert -thumbnail 120x120 photo.jpg photo1.png
Aby z obrazu utworzyć ikonę o wymiarach 120x120 pikseli z obramowaniem grubości 8 pikseli użyj następującego wariantu:
convert -thumbnail 120x120 -border 8 photo.jpg photo1.png
Aby z obrazu utworzyć ikonę o wymiarach 120x120 pikseli z obramowaniem grubości 8 pikseli, przekręcone o 8 stopni użyj następującego wariantu:
convert -thumbnail 120x120 -border 8 -rotate 8 photo.jpg photo1.png
Aby postarzeć zdjęcie (używając efektu sepii) użyj następujących komend:
convert -sepia-tone 75% samochod.jpg starysamochod.png
Aby zmienić zdjęcię na szkicowane użyj komendy:
convert -charcoal photo.jpg photoszkic.png
Informacje systemowe[edytuj]
Wyświetlenie strony "manual" (podręcznika systemowego):
man [polecenie]
Wyświetlenie informacji o wersji Ubuntu:
lsb_release -a
lub :
uname -m && cat /etc/*release
Wyświetlenie informacji o procesorze komputera:
cat /proc/cpuinfo
Wyświetlenie informacji o wersji Ubuntu:
cat /proc/version
Wyświetlenie wszystkich informacji o komputerze - płycie głównej, procesorze i jego architekturze, etc. [5]:
sudo lshw
Wyświetlenie nazwy jądra systemu operacyjnego, sieciową nazwę systemu i numeru edycji jądra systemu:
uname -a
Wyświetlenie wszystkich uruchomionych procesów na komputerze:
ps -el
Wyświetlenie numeru procesu PID programu gimp (program gimp musi być uruchomiony)
pidof gimp
Zakończenie procesu programu( na przykład PID 4895, w Debianie wpisujemy kill 4895 ):
kill -9 4895
Wyświetlenie informacji o dostępnej pamięci w kilobajtach:
free
Wyświetlenie informacji o dostępnej pamięci w megabajtach:
free -m
Wyświetlenie informacji o dostępnej pamięci w gigabajtach:
free -g
Wyświetlanie użycia CPU
iostat -c 3
Uruchomienie interfejsu wysokiego poziomu dla menedżera pakietów:
aptitude
Dyski:[edytuj]
Lista dysków:
sudo lshw -class disk -short
Dźwięk[edytuj]
Test ALSA:[6]
aconnect -i
Uruchomienie interfejsu miksera "ALSA" do konfiguracji i przechwytywania dźwięku:
alsamixer
Informacje sieciowe[edytuj]
Pokazanie aktualnego ruchu w sieci wszystkich urządzeń sieciowych, np. modem DSL, karta Ethernet,etc.
Aby użyć tej komendy zainstaluj najpierw program "CBM" a po instalacji wpisz komendę:
cbm
Wyświetlenie statusu aktywnych interfejsów sieciowych, np. twój IP:
ifconfig
Wyświetlenie wszystkich aktywnych połączeń z/do twojego systemu:
sudo netstat -tup
Wyszukiwanie numeru IP strony:
net lookup [adres strony]
Narzędzie ping:
ping [adres IP / adres WWW]
Wyświetlanie bramy domyślnej:
route -n
Po wpisaniu komendy w terminalu otrzymamy:
Destination Gateway Genmask Flags Metric Ref Use Iface 192.168.0.0 0.0.0.0 255.255.255.0 U 1 0 0 eth1 169.254.0.0 0.0.0.0 255.255.0.0 U 1000 0 0 eth1 0.0.0.0 192.168.0.1 0.0.0.0 UG 0 0 0 eth1
Gdzie 192.168.0.1 jest adresem bramy domyślnej.
Uruchamianie programów w Terminalu[edytuj]
Niektóre programy możesz uruchomić w Terminalu poprzez wpisanie ich nazwy.
Załóżmy że chcemy uruchomić program graficzny GIMP.
W tym celu uruchom Terminal za pomocą :
- menu Programy-> Akcesoria-> Terminal
- skrótu : ctrl-alt-t
i wpisz:
gimp
Inne[edytuj]
Kalendarz[edytuj]
Wyświetlenie kalendarza na bieżący miesiąc:
cal
Wyświetlenie listy wszystkich użytkowników:
who
opcje programu[edytuj]
Najczęściej aby uzyskać podstawowe informacje o opcjach programu należy wywołać go z opcją "-h" lub "--help" np:
netstat -h lub netstat --help
lub skorzystać z gsettings[7]
gsettings list-recursively | grep -i gedit
Zmienne Środowiskowe[edytuj]
Zmienne środowiskowe (ang-environment variables) to zbiór dynamicznych wartości, wpływających na sposób w jaki działać będą uruchomione procesy (programy).
Dodawanie zmiennych środowiskowych i ich zapisanie
Uruchom Terminal z prawami roota następnie edytuj ukryty plik .profile edytorem emacs. Jeśli nie masz tego edytora to go zainstaluj wydając polecenie w terminalu
aptitude install emacs
Po jego instalacji edytuj plik .profile wpisując
emacs .profile
Zobaczysz mniej więcej taki obraz
# ~/.profile: executed by the command interpreter for login shells.
# This file is not read by bash(1), if ~/.bash_profile or ~/.bash_login
# exists.
# see /usr/share/doc/bash/examples/startup-files for examples.
# the files are located in the bash-doc package.
# the default umask is set in /etc/profile; for setting the umask
# for ssh logins, install and configure the libpam-umask package.
#umask 022
# if running bash
if [ -n "$BASH_VERSION" ]; then
# include .bashrc if it exists
if [ -f "$HOME/.bashrc" ]; then
. "$HOME/.bashrc"
fi
fi
# set PATH so it includes user's private bin if it exists
if [ -d "$HOME/bin" ] ; then
PATH="$HOME/bin:$PATH"
fi
Jeśli chcesz utworzyć nową zmienną to wpisz jej nazwę i wartość jaką będzie ona miała. Na przykład zmienna=wartość. Nazwę zmiennej piszemy wielkimi literami. Jeśli chcesz by zmienna była zawsze dosŧępna musimy ją zapisać w pliku .profile. Na przykład tworzymy zmienną LD o wartości "/usr/local/ayam/bin/plugins". Teraz dodaj ją do pliku .profile na końcu wpisując
###exports export LD=/usr/local/ayam/bin/plugins
Następnie zapisz plik .profile. Teraz za każdym razem gdy uruchomisz komputer twoja zmienna będzie dostępna.