Pszczelarstwo/Biologia/Gruczoły głowowe
Gruczoły głowowe
[edytuj]Gruczoły głowowe (gardzielowe, żuwaczkowe) są częścią układu pokarmowego. Wykształcają się u młodych pszczół robotnic. Prawidłowy rozwój i funkcjonowanie gruczołów głowowych jest zależne od dostatku pokarmu białkowego (pyłku).
Gruczoły gardzielowe
[edytuj]Gruczoły gardzielowe (glandulae pharyngeae) znajdują się w przedniej części głowy. Składają się z ponad 550 owalnych pęcherzyków połączonych przewodami z jamą gębową.
Gruczoły gardzielowe wydzielają tzw. mleczko pszczele, którym młode pszczoły karmicielki karmią larwy przez pierwsze trzy dni ich rozwoju oraz matkę pszczelą od początku jej rozwoju aż po kres jej życia. W skład mleczka pszczelego wchodzi m. in. enzym lizozym. Skład wydzieliny gruczołów gardzielowych jest zmienny w zależności od wieku pszczoły i od uwarunkowań genetycznych. Spektrum enzymów znajdujących się w wydzielinie gruczołów gardzielowych u pszczół ulowych między 1-7 dniem życia stanowi ok. 1/60 enzymów u starszych pszczół zbieraczek[1].
W normalnych warunkach aktywność gruczołów gardzielowych polegająca na wydzielaniu mleczka pszczelego przypada na ok. 5-15 dzień życia pszczoły robotnicy, która w tym czasie wykonuje pracę karmicielki. Po tym czasie gruczoły gardzielowe nie wydzielają tej substancji. W nadzwyczajnych sytuacjach, gdy w rodzinie jest brak młodych pszczół karmicielek, gruczoły gardzielowe starszych pszczół uaktywniają się. U 70% robotnic, które po 80 dniu życia z różnych powodów są karmicielkami, gruczoły te są aktywne, ale zaledwie u 13% gruczoły żuwaczkowe są wypełnione mleczną substancją[2].
Gruczoły żuwaczkowe
[edytuj]Gruczoły ślinowe
[edytuj]W świecie zwierząt gruczoły ślinowe spełniają dwie podstawowe funkcje: nawilżenie suchego pokarmu, umożliwiające jego spożycie, oraz dodanie do niego enzymów umożliwiających jego trawienie.
Gruczoły ślinowe pszczoły miodnej składają się z dwóch par: głowowych i tułowiowych gruczołów ślinowych. Ujścia obu par gruczołów spotykają się we wspólnym kanaliku prowadzącym do języczka.
Wydzielina głowowych gruczołów ślinowych to substancja wodnista, natomiast tułowiowych ma konsystencję oleistą. (potrzebne źródło)
W gruczołach ślinowych, podobnie jak w gruczołach gardzielowych, powstaje enzym lizozym, który w wyniku "obróbki" nektaru staje się składnikiem miodu i współdecyduje o jego właściwościach bakteriobójczych[3].