Pszczelarstwo/Produkty/Miód

Podział miodów ze względu na konsystencję

• Nakrop - świeżo naniesiony nektar.
• Patoka - płynny miód będący produktem wyciskania lub odwirowania plastrów.
• Krupiec - miód w postaci skrystalizowanej, w odróżnieniu od ciekłej patoki.

Podział miodów ze względu na substancję wyjściową

Naturalny miód pszczeli powstaje z nektaru wydzielanego przez rośliny nektarodajne lub ze spadzi. Miód smakuje znakomicie do pieczywa, do pikantnych serów lub jako składnik sosów. Nadaje się również jako składnik polew do prażonych orzechów, kasztanów, owoców lub ciast.

Ze względu na pochodzenie rozróżnia się trzy rodzaje miodów:

Miody nektarowe

Miody odmianowe

• Miód akacjowy,
• Miód dębowy,
• Miód Dzidzilché (Tzi'tzil'che) (Meksyk),
• Miód faceliowy,
• Miód gryczany,
• Miód jabłoniowy,
• Miód kasztanowy,
• Miód klonowy,
• Miód koniczynowy,
• Miód lipowy,
• Miód malinowy,
• Miód Manuka (Nowa Zelandia),
• Miód mniszkowy,
• Miód nawłociowy,
• Miód ogórecznikowy,
• Miód rzepakowy,
• Miód Sidr (Półwysep Arabski),
• Miód słonecznikowy,
• Miód Tajonal (Tahonal) (Meksyk)
• Miód tamaryszkowy,
• Miód tymiankowy,
• Miód wierzbowy,
• Miód wrzosowy,

Miody wielokwiatowe

• Miód z nektaru drzew owocowych,

Miody spadziowe (leśne)

• Miód ze spadzi liściastej
• Miód ze spadzi iglastej

Miody nektarowo-spadziowe

• Miód górski (rejon Alp)

Podział miodów ze względu na sposób prowadzenia pasieki

• Ze względu na sposób prowadzenia pasieki pozyskujące miód rozróżniane są:

• Miód (bez dodatkowych oznaczeń)
• Miód ekologiczny (bio)
  • Między pasieką konwencjonalną a pasieką ekologiczną (w warunkach Polski i UE) różnice są niewielkie lub w ogóle ich nie ma. Pojęcie "miodu ekologicznego" pojawiło się na fali napływu innych produktów spożywczych określanych tym mianem.
    • W pasiece ekologicznej nie wolno stosować żadnych środków chemicznych do zwalczania chorób pszczół. Jednak w prawidłowo prowadzonej pasiece konwencjonalnej również nie stosuje się chemikaliów do zwalczania chorób. Walka z warrozą odbywa się w obu przypadkach jedynie za pomocą metod biologicznych i kwasów organicznych, które są naturalnymi składnikami miodu.
    • Kolejnym punktem, gdzie pasieka konwencjonalna teoretycznie może się różnić od pasieki ekologicznej jest stosowanie preparatów syntetycznych od przeganiania pszczół z plastrów podczas miodobrania. Również tutaj praktyka pasieczna jest w obu przypadkach identyczna, ponieważ zasadniczo do odganiania pszczół stosuje się przegonki i dym z podkurzacza.
    • Trzecim kryterium jest pozyskiwanie miodu na "przemysłowych" plantacjach drzew owocowych. Pszczelarze deklarujący swój miód jako ekologiczny nie mogą ustawiać uli w pobliżu takich plantacji.
    • Kolejna różnica polega na tym, że ule w pasiekach konwencjonalnych mogą, a w pasiekach ekologicznych muszą być wykonane z budulca naturalnego, jak drewno, słoma lub glina, co jednak nie ma wpływu na jakość pozyskiwanego miodu.
    • Węza w pasiekach ekologicznych musi być wykonana z wosku posiadającego gwarancję, że nia ma w nim pozostałości substancji chemicznych, pochodzącego z własnej pasieki lub innej pasieki ekologicznej. Pszczelarze konwencjonalni mogą również takiej węzy używać, a poza tym mogą kupować węzę od wytwórców bez przydomka "ekologiczny". Teoretycznie w pasiekach konwencjonalnych pozostaje możliwość zaopatrywania się węzę z krajów trzecich.
    • Miód ekologiczny nie może być podgrzany do temperatury powyżej 40°C (np. w celu upłynnienia przed rozlaniem do słoików). To zalecenie dotyczy jednak wszystkich pozyskiwanych miodów.

Podział miodów ze względu na rodzaj pszczół

• Miody pszczół azjatyckich
• Miody pszczół bezżądłych

Ziołomiody i preparaty miodowe

• Ziołomiody

Ziołomioy powstają, jeżeli pszczołom w specjalnych warunkach (laboratoryjnych, szklarniowych lub po prosu w pasiekach) podawany jest syrop cukrowy z dodatkiem ekstraktów z ziół lub soków owocowych. Pszczoły traktują tę ciecz jak nektar i robią z niej miód analogicznie jak miód z nektaru zebranego z kwiatów. Chociaż substancją wyjściową ziołomiodów nie jest ani nektar ani spadź, to jednak w ich skład, oprócz wartościowych substancji zawartych w dodatkach, wchodzą również enzymy pochodzące od pszczół. Popularne ziołomiody to np. aloesowy, aroniowy, głogowy, miętowy, nagietkowy, pokrzywowy, rumiankowy, sosnowy, tymiankowy itp.

• Life Mel

• Preparaty miodowe

Są to naturalne miody, najczęściej nektarowe, z dodatkiem innych produktów pszczelich (pyłku, propolisu lub mleczka pszczelego) albo z dodatkiem koncentratów ziołowych.

Miody toksyczne

W niektórych regionach świata pszczoły mogą zbierać nektar lub spadź z roślin zawierających składniki trujące lub szkodliwe dla ludzi.

• Tutu (Coriaria arborea) jest krzewem rosnącym w Nowej Zelandii, który zawiera toksyczną dla ludzi tutynę. Miejscowe pszczoły czasem zbierają spadź wytwarzaną przez żywiące się na krzewie owady z rodzaju Scolypopa i produkują z niej toksyczny miód.

Skład miodu

Wartość odżywcza

Wartość odżywcza miodu zależy od jego rodzaju i w przypadku miodu nie musi być podawana na opakowaniu. Średnio wynosi ona

• wartość energetyczna: 1274 J / 304 kcal
• tłuszcz: 0,00 g

* w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0.00 g

• węglowodany: 80,8 g

• w tym fruktoza: 38,80 g
• w tym glukoza: 33,90 g

białko : 0,30 - 0,50 g

• sól: 0.00 g

Skład

Miód pszczeli jako substancja jest bardzo lepkim, wieloskładnikowym, przesyconym roztworem węglowodanów. Miód składa się przeciętnie z 20% wody i 80% węglowodanów, przede wszystkim z cukrów prostych:

• glukozy i
• fruktozy.

  Miody nektarowe zawierają 75-85% (60-80%) tych cukrów, miody spadziowe 50-65%. Glukoza i fruktoza w miodzie pochodzi przede wszystkim bezpośrednio z nektaru lub spadzi, a dodatkowo tworzy się w procesie dojrzewania miodu w wyniku rozkładu sacharozy pod wpływem aktywności enzymu inwertazy (→ Analiza miodu).

Poza tym składnikami miodu są:

• cukry złożone:
  • maltoza pochodząca z gruczołów pszczoły-robotnicy (2-8%)
  • sacharoza pochodząca z nektaru(0-2%)

• Enzymy miodowe:

• Miód zawiera 0,23 do 0,43% enzymów ( w większości białek) o różnej aktywności (U/kg):
  • sacharaza pochodząca z gruczołów pszczoły-robotnicy (20-200 U/kg) ,
  • oksydaza glukozy pochodząca z gruczołów pszczoły-robotnicy i z pyłku (10-300 U/kg)
  • fotostaza pochodząca z gruczołów pszczoły-robotnicy (7-40 U/kg),
  • α- i β-amylaza (dawn.diastaza),
  • inwertaza,
  • katalaza,
  • maltaza,
  • lizozym, wytwarzany przez gruczoły gardzielowe i ślinowe pszczół, współdecydujący o działaniu antybiotycznym miodu.

• tzw. inhibiny, hamujące rozwój drożdży i niektórych rodzajów bakterii.

• Aminokwasy (200-2000 mg/kg) i kwasy organiczne (300-600 mg/kg, w tym np. kwas glukonowy, mlekowy, mrówkowy, szczawiowy):

• 100 g miodu nektarowego zawiera 37-875 mg (śr. 175 mg) wolnych aminokwasów, miodu spadziowego 54-269 mg (śr. 178 mg).
• Fosfolipidy:
  • lecytyna (zawierająca cholinę).
• aminokwasy endogenne (produkowane przez organizm samodzielnie):
  • prolina (Prb, P) - 30-70% wszystkich aminokwasów,
  • kwas asparaginowy (Asp),
  • kwas glutaminowy (Glu),
  • glicyna (Gly, G),
  • alanina (Ala, A),
  • seryna (Ser, S),
  • hydroksyprolina (Hyp),
  • tyrozyna (Tyr),
• aminokwasy egzogenne (dostarczane organizmowi wyłącznie przez pożywienie):
  • lizyna (Lys, K),
  • fenyloalanina (Phe),
  • w:leucyna:leucyna (Leu),
  • izoleuncyna (Ile),
  • walina (Val),
  • treonina (Thr),
  • metionina (Met),
  • histydyna (His),
  • arginina (Arg),
  • tryptofan (Trp),

• Śladowe ilości witamin:
  • witamina A,
  • witamina B2,
  • witamina B3 (PP).
  • witamina B6,
  • witamina C.

• Mikro- i makroelementy pochodzące z roślin (02-1%)

• ok. 30 pierwiastków, w tym żelazo, magnez, mangan, kobalt.

• nadtlenek wodoru powstający w wyniku działania enzymów w miodzie (do 50 mg/kg).

• HMF tworzący się w trakcie przechowywania miodu. (→ Analiza miodu)