Szachy/Sposoby notacji
Odnotowując przebieg partii szachów, musimy używać odpowiednich znaków graficznych, aby dokładnie wiadomo było, która bierka się przemieściła oraz gdzie się przemieściła.
W tym celu stosujemy następującą symbolikę bierek:
- Pion - brak symbolu.
- Skoczek (koń) - S
- Goniec (laufer) - G
- Wieża - W
- Hetman (królowa) - H
- Król - K
Jak wiadomo szachownica podzielona jest na 64 pola, z których każde ma swoje współrzędne, np. a1, b5, c7 itp.
Chcąc odnotować przemieszczenie bierki, musimy napisać, na jakim polu bierka skończyła swój ruch, można także dodać, z którego pola go rozpoczęła.
Czyli np. wieża przemieściła się z pola a2 na pole a8. Zapisujemy to w ten sposób:
Wa8.
Gdyby na polu a8 znajdowała się bierka, która zostałaby zbita przez wieżę, zapisalibyśmy to tak:
Wxa8 (pomiędzy symbolem a nazwą pola postawiło by się x) lub W:a8
Gdyby po wykonaniu tego ruchu szachowany byłby król, zapis wyglądałby tak:
Wa8+
W zależności od tego, czy wieża zbiłaby przy tym jakąś bierkę, można by było postawić znak bicia: Wxa8+.
Natomiast gdyby po wykonaniu tego ruchu nastąpiłby szach mat, zapis wyglądałby tak:
Wa8# (znak # można zastąpić dużym krzyżykiem: Wa8X lub poprostu napisem "mat": Wa8 mat)
Odnotowując kolejne ruchy, musimy pamiętać, że pierwszeństwo ruchu mają białe. Powinniśmy także przed odnotowaniem przesunięcia bierki zapisać numer ruchu, np.
1.e4 c5 (brak symboli bierek oznacza, że ruch wykonały piony)
Innym przykładem odnotowania ruchu może być:
24.Sa3 Wxa3
z czego możemy wywnioskować, że czarna wieża zbiła białego skoczka w dwudziestym czwartym ruchu.
W szachach istnieje także coś takiego, jak promocja piona. Aby zapisać promocję piona, musimy odnotować przesunięcie piona i na koniec umieścić symbol figury, na jaką został zamieniony, np.
e8=H (czasami znaku równości nie zapisuje się)
co oznacza, że biały pion wkroczył na pole e8 i został zamieniony na hetmana.
W szachach mamy też możliwość wykonania ruchu jednocześnie przez dwie figury (króla i wieżę), zwanego roszadą. Wyróżniamy dwa rodzaje tego ruchu: roszadę krótką i długą. Roszadę krótką zapisujemy, używając takich znaków:
O-O.
Natomiast roszadę długą zapisujemy, używając:
O-O-O.
Przy zapisie roszad nie musimy podawać symboli bierek, np.
1.a4 O-O (czarny król wykonał krótką roszadę) lub 1.O-O-O Wh5 (biały król wykonał długą roszadę)
Zapis przebiegu partii szachowej prowadzony jest od pierwszego ruchu do końca partii:
1.e4 c6 ... 27.Hg8#
(możemy zauważyć, że w powyższym przypadku białe wygrały Wynik 1-0)