Programowanie w systemie UNIX

Wstęp

System UNIX pomimo sędziwego już wieku (ponad 30 lat) nadal ma się wyjątkowo dobrze. Na jego sukces złożyło się wiele czynników:

dostęp do kodu źródłowego pierwszych wersji
przenośność
współpraca przy jego tworzeniu z uniwersytetami
innowacyjność (m.in. to w nim wprowadzono pamięć wirtualną)
otwartość (systemy o otwartym kodzie źródłowym, np. FreeBSD czy NetBSD)
prostota (nie mylić z łatwością użytkowania)
dostępność narzędzi programistycznych

Spośród wszystkich tych czynników najważniejszymi dla nas będą: dostępność narzędzi programistycznych oraz prostota. A właśnie - dlaczego użyte zostało tutaj słowo prostota? Otóż zacznijmy w końcu odróżniać słowo "prostota" od "łatwości", choćby dlatego, że to drugie, w przeciwieństwie do pierwszego w świecie UNIX-a może się źle kojarzyć. To właśnie ze świata UNIX-a wywodzi się słynna reguła KISS, która mówi, że wszystko powinno być możliwie najprostsze. Nie oznacza to przy tym pójścia na łatwiznę.

FreeBSD

Spis treści

Część I - FreeBSD na biurko
1. Podstawowe wiadomości
  1. FreeBSD a Linux
  2. FreeBSD a Windows
2. Instalacja systemu
3. Konfiguracja systemu
4. Wprowadzenie do systemu portów
5. Problemy sprzętowe
6. Środowisko X-Window
  1. Instalacja i konfiguracja serwera X
  2. Instalacja menedżera okien (KDE, Gnome, Fluxbox, Xfce)
7. Podsumowanie
Część II - FreeBSD w zastosowaniach serwerowych
1. Konfiguracja systemu
  1. Użytkownicy i grupy
  2. Systemy plików
  3. Serwer WWW - Apache, nginx
  4. Serwer FTP - proftpd
  5. Serwer DNS - BIND
  6. Serwer poczty - postfix (qmail?)
  7. Bazy danych - MySQL, PostgreSQL
  8. ...
2. Bezpieczeństwo systemu
  1. Firewall w systemie FreeBSD
  2. Wbudowane mechanizmy bezpieczeństwa
3. Podsumowanie
Część III - Wgłąb systemu
1. Wstęp
2. Omówienie środowiska
  1. Skrypty powłoki
  2. Program BSD Make
  3. Podstawowe języki programowania
  4. ...
3. Programowanie jądra systemu FreeBSD
  1. Krótka charakterystyka jądra FreeBSD
  2. Co gdzie i jak? - budowa jądra
  3. Sterowniki urządzeń
  4. Implementacja sieci w jądrze
  5. sysctl - komunikacja z jądrem
4. ...
5. Podsumowanie

Fotografia

Wstęp i historia fotografii
Podstawy techniczne
1. Budowa aparatu
2. Obiektyw
3. Klisza fotograficzna i matryca cyfrowa
4. Akcesoria dodatkowe
Techniki fotografowania
1. Światło i jego rola
2. Kombinacja czasu i przysłony
3. Efekty artystyczne
Rodzaje fotografii
1. Prasowa
2. Przyrodnicza
3. ...

Przydatne grafiki:

migawka1
migawka2
migawka3
migawka4
przysłona1
głębia ostrości1
nie ustawiona ostrość1
mała głębia ostrości1
ostrość1
ostrość2

Urodziny !

Polskie Wikibooks ma już 5 lat!

Chcielibyśmy z tej okazji przedstawić pokrótce całą naszą 5-letnią historię - zarówno jej momenty chwalebne (jak np. stworzenie nowego podręcznika) jak i te wesołe, które przez te 5 lat przydarzyły się autorom tego projektu.

Historia

24 stycznia 2004 Reytan w ramach angielskich (jedynych istniejących wtedy) Wikibooks tłumaczy na język polski ich stronę główną. Datę tę przyjmuje się umownie za narodziny polskiej wersji Wikibooks. Pół roku później startujemy z domeną pl.wikibooks.org oraz z własnym wiki. Prawdopodobnie pierwszą stroną u nas jest strona wikipedysty Reytana^[1].
10 maja 2004 - mamy naszą pierwszą książkę - Programowanie komputerów. Nie jest to co prawda oryginalna polska twórczość, jednak trzeba od czegoś zacząć.
25 lipca 2004 - pierwsza lokalna strona główna. Pamięta ktoś, jak wyglądała? Tutaj możesz zobaczyć jej pierwotny wygląd. Dzisiejsza wersja wygląda już zupełnie inaczej.
Rok później - 4 września 2005, wzorem polskiej Wikipedii startuje portal Wikipedystów, 7 września mamy nowy wygląd strony głównej - autorem jej jest Derbeth
Październik tego samego roku przynosi nam miłą nowinę: mamy już 500 modułów.
7 grudzień 2005 - mamy 10 000 edycji. Zostajemy także zauważeni w mediach.
11 sierpnia 2006 - liczba zarejestrowanych użytkowników serwisu przekracza 1000
16 sierpnia tego samego roku upada bariera 5000 stron.
24 czerwca 2007 roku mamy już 50 000 edycji w projekcie.

A teraz nieco mniej oficjalna historia.

Kilka razy zdarzyło nam się zdemaskować internetowych trolli, którzy z niewiadomych powodów usiłowali zdobyć u nas tytuł administratora.
17 września 2006 udało nam się usunąć jako niedozwoloną "twórczość własną" podręcznik pod tytułem "Fantazje które leczą", będący dziwną mieszanką ideologii scjentologicznej i wierzeń New Age. Przykładowy cytat: "Niniejszy zbiór scenariuszy fantazmatów proponuje opcje filozoficzne wiążące nastrój i energię psychiczną z posiadaniem marzeń, wizji, potrzebę miłości z potrzebą wolności, zazdrość z wojną, seks z nieśmiertelnością oraz problem bezrobocia z konceptem obecności i akceptacji jako wartości deficytowej."
25 listopada 2008 "weterani" projektu – Wikipedysta:Derbeth, Kj oraz Sblive – spotkali się w końcu na piwie, o którym zaczęli myśleć 3 lata wcześniej.

Co udało nam się zrobić?

Największe podręczniki (wg liczby rozdziałów)^[2]
Podręcznik	Rozdziałów
Książka kucharska	340
Zanurkuj w Pythonie	235
OpenOffice.org	152
Matematyka dla liceum	130
Japoński	128

Największe podręczniki (wg ilości znaków)
Podręcznik	Tys. znaków
Zanurkuj w Pythonie	1 163
PHP	549
Matematyka dla liceum	539
Japoński	504
C	476

Od 2004 roku powstało wiele różnych podręczników, jednak wśród nich można zauważyć przewagę nauk ścisłych (zwłaszcza informatyki) oraz kursów języków obcych. Wśród książek o językach programowania znajduje się tłumaczenie znanej książki Dive into Python Mirka Pilgrima (równoważnik około 400 stron maszynopisu, obecnie jedna z największych pozycji obejmująca na dzień 10.07.2008 roku 235 rozdziałów - co stanowi ok. 7% w statystykach Wikibooks.pl) oraz podręcznik do języka C (równoważnik około 200 stron maszynopisu, obecnie posiadającego 109 modułów - czyli ok. 3,5% ogólnych zasobów Wikibooks). Jako pomoc w edytowaniu Wikipedii powstał podręcznik MediaWiki w obrazkach. Jako przygotowanie do matury podstawowej i rozszerzonej z matematyki ma służyć Matematyka dla liceum. Książka IRC oprócz opisu sposobu korzystania z sieciowych pogawędek przekazuje też, jak się zachowywać, czyli ircową netykietę. Kurs japońskiego jest pełnym przewodnikiem po tym języku, obejmującym pisownię, transkrypcję łacińską, gramatykę i słownictwo. W podręcznikach językowych wprowadzane są ustandaryzowane ramki, w których demonstrowane jest nowe słownictwo, przykładowe dialogi czy inne ćwiczenia. Na Wikibooks tworzone są również kursy mniej popularnych języków, jak kaszubskiego, górnołużyckiego, jidysz.

Oprócz wyżej wymienionych istnieją podręczniki o bardziej praktycznych zastosowaniach: Ekoogrodnictwo, wprowadzająca techniki ułatwiające naukę i zapamiętywanie Organiczna technika studiowania, Jak zrobić dobry zielnik czy też Piwowarstwo domowe. Zwieńczeniem tej grupy jest stały element każdej edycji językowej Wikibooks, czyli Książka kucharska - składająca się z około 340 przepisów i zajmująca około 10% zasobów polskiej edycji projektu.

W ostatnim czasie na polskim Wikibooks pojawił się podręcznik o fotografii, będąc obecnie jednym z najciekawszych podręczników w projekcie. Ciekawą pozycją jest także MediaWiki, która stała się świetnym materiałem szkoleniowym dla przyszłych redaktorów nie tylko Wikibooks, lecz także innych projektów Wikimedia: Wikipedii, Wikines czy Wikimedia Commons.

W czasie tych 5 lat niektóre z naszych podręczników stały się cenionymi źródłami wiedzy. Z naszych zasobów korzystają np. studenci uczelni technicznych. Na nasze podręczniki powołują się fora dyskusyjne i portale internetowe.

Oprócz tego zmieniał się także nasz wizerunek - nowy projekt strony głównej i portalu Wikipedystów z pewnością jest teraz dalece bardziej miły dla oka, niż kiedykolwiek. W tym miesiącu otrzymaliśmy także nowe logo. W dziedzinie nowości także nie pozostajemy w tyle. W naszym serwisie istnieje możliwość kolorowania składni popularnych języków programowania, testowo działa tutaj funkcja automatycznej konwersji podręcznika do postaci pliku PDF. Mamy nadzieję, że ta funkcjonalność pozwoli w przyszłości na łatwiejszy dostęp do naszych zasobów także offline oraz na drukowanie ich do postaci papierowej.

Czym się wyróżniamy?

Wikibooks zdecydowanie różni się od pozostałych projektów Wikimedia. Poszczególni autorzy piszą tutaj zwykle na bardzo wąskie tematy - jedni koncentrują się na informatyce, inni piszą podręczniki o lingwistyce. Pisanie podręczników na Wikibooks nie jest także rzeczą łatwą. Podręcznik nie jest zwykłym artykułem, do jego rozwoju potrzeba dużo czasu i zdecydowanie bardziej rozległej wiedzy, niż do stworzenia pojedynczego artykułu. Kolejnym problemem jest ilość osób - na Wikipedii dany artykuł może poprawić kilkudziesięciu kolejnych autorów. Tutaj podręcznik tworzony przez ponad 2 osoby to rzadkość. W tym miejscu chcielibyśmy szczególnie gorąco zachęcić do współpracy osoby, które nie tylko są zainteresowane tworzeniem podręcznika, lecz wszystkich tych, którzy dzięki swojej wiedzy i zaangażowaniu mogliby wyłapywać błędy. Mogą to być zarówno proste literówki i jak poważniejsze błędy merytoryczne. Chcielibyśmy w ten sposób podnieść jakość oferowanych pozycji. Posiadasz ciekawe informacje i umiejętności, które łatwo można przenieść do postaci podręcznika? Przeczytaj więc kolejny rozdział, aby dowiedzieć się, co Wikibooks może Tobie zaoferować.

Co daje uczestnictwo w projekcie?

Uczestnictwo w projekcie to także szansa na przeżycie wielu satysfakcjonujących chwil, gdy poznane osoby korzystają z podręczników, stworzonych właśnie przez Ciebie! Oprócz tego - edytując na Wikibooks poznajesz Wiki. Wbrew pozorom znajomość Wiki jest bardzo przydatna - można podać wiele przykładów serwisów, korzystających z Wiki.

Jak się przyłączyć?

Jeśli chcesz się do nas przyłączyć i wspierać nas w naszej misji - załóż konto i śmiało... edytuj! Właśnie w taki sposób możesz nam dzisiaj najbardziej pomóc.

↑ Za Historia Wikibooks.
↑ Dane na dzień 10 lipca 2008

[1] Za Historia Wikibooks.

[2] Dane na dzień 10 lipca 2008

[1]

[2]