Wikijunior:Układ Słoneczny/Obłok Oorta

Układ Słoneczny

Wstęp Nasz Układ Słoneczny Słońce ☉ • Merkury ☿ Wenus ♀ Ziemia ⨁ Księżyc Mars ♂ • Pas planetoid Ceres ⚳ • Jowisz ♃ Saturn ♄ Uran ⛢ Neptun ♆ • Komety Pas Kuipera Pluton ♇ Haumea Makemake Eris Obłok Oorta Heliosfera Słowniczek Obserwacje

Czym jest Obłok Oorta?

Naukowcy uważają, że daleko za orbitą Plutona znajduje się grupa luźno rozsianych odłamków skał i lodu, otaczająca nasz Układ Słoneczny. Jest to „obłok” obiektów przypominających komety, które krążą wokół Słońca. Mimo że są rozsiane w znacznych odległościach od siebie, mogą ich być miliony.

Jak go odkryto?

Obłok Oorta bywa też czasem nazywany Obłokiem Öpika-Oorta. W latach 30 XX wieku estoński astronom Ernst Öpik postawił hipotezę, że komety długookresowe pochodzą z orbitującej „chmury” położonej na krańcach Układu Słonecznego. W 1950 roku z podobną, ulepszoną teorią wystąpił holenderski astronom Jan Hendrik Oort; dzięki niemu została ona upowszechniona.

Obiekty z Obłoku Oorta znajdują się zbyt daleko, aby mogły być bezpośrednio obserwowane. Jego istnienie zaproponowano jako hipotezę, wyjaśniającą pochodzenie komet.

Za każdym razem, gdy kometa przechodzi w pobliżu Słońca, traci część swojego materiału (lód topnieje, a odłamki skał wykruszają się). Wobec tego, po wielu okrążeniach, każda kometa całkowicie się rozlatuje. Od początku istnienia Układu Słonecznego do naszych czasów nie powinna dotrwać żadna kometa.

Gdzie się znajduje?

Jeśli wyobrazicie sobie odległość od Ziemi do Słońca jako pojedynczy „krok”, pomyślcie, że Obłok Oorta rozciąga się w odległości od 50 000 do 100 000 takich „kroków” od Słońca! To tysiąc razy więcej niż odległość Plutona od Słońca, i około 1/4 odległości do najbliższej gwiazdy – Alfa Centauri. Światło potrzebuje aż roku, aby przebyć odległość od Słońca do zewnętrznej granicy Obłoku Oorta.

Jak powstał Obłok Oorta?

Obiekty tworzące Obłok Oorta mogły powstać bliżej Słońca w czasie formowania się Układu Słonecznego. Podczas mijania masywnych planet (gazowych olbrzymów), oddziaływanie grawitacyjne „wystrzeliło” je na dalekie orbity. Obiekty te były „wystrzelane” w rozmaitych kierunkach, co nadało Obłokowi Oorta kształt kuli, a nie pierścienia. Przyciąganie pobliskich gwiazd także wpłynęło na kulistość Obłoku oraz na oddalenie go od Słońca. Jednak niekiedy przechodzące w pobliżu gwiazdy zaburzają orbity brył krążących w Obłoku i wysyłają je w kierunku środka Układu Słonecznego. Takie bryły obserwujemy jako komety.

Jakie ciała w nim występują?

Astronomowie odkryli obiekt Sedna, który może należeć do Obłoku Oorta. Ma średnicę od 1,180 do 1,800 kilometrów, a jego silnie wydłużona obita rozciąga się od 76 do 928 odległości Ziemi od Słońca. Sedna okrąża Słońce co 11,250 ziemskich lat. Ostatnim razem, gdy była w takim samym położeniu jak obecnie, na Ziemi kończyła się epoka lodowcowa! Niektórzy naukowcy uważają, że Sedna należy raczej do Pasa Kuipera, co znaczyłoby, że jest on większy, niż dotąd sądzono.