Kaszubski/Podstawy/Lekcja w trakcie tworzenia
Język kaszubski |
Lekcja 8
[edytuj]Celem tej lekcji jest przedstawienie określania czasu w języku kaszubskim. Właściwie jedyną trudnością będzie zapamiętanie wszystkich nowych wyrazów.
W przygotowaniu:
|
- Agnesa, rzeczë mie, co të robisz w nen piątk?
- Dzysô ò czwiôrti jadã z memkã do starków ë mdã henë jaż do piątkòwégò wieczora.
- A chtërna je terô gòdzëna?
- Terô je wiertel pò drëdżi. Mùszã ju jisc dodóm.
- Jô téż jidã doma. Za trzëdzësce piãc minutów je fejn film w telewzérnikù.
Liczebniki
[edytuj]Zanim przejdziemy do podawania daty czy godziny, konieczne jest poznanie liczebników głównych i porządkowych. Chwilowo potrzebna jest nam znajomość tylko pierwszych trzydziestu jeden:
- 1 - jeden - pierszi - piersza
- 2 - dwa - drëdżi - drëgô
- 3 - trzë - trzecy - trzecô
- 4 - sztërë - czwiôrti - czwiôrtô
- 5 - piãc - piąti - piątô
- 6 - szesc - szósti - szóstô
- 7 - sétmë - sódmi - sódmô
- 8 - òsmë - òsmi - òsmô
- 9 - dzewiãc - dzewiąti - dzewiątô
- 10 - dzesãc - dzesąti - dzesątô
- 11 - jedenôsce - jedenôsti - jedenôstô
- 12 - dwanôsce - dwanôsti - dwanôstô
- 13 - trzënôsce - trzënôsti - trzënôstô
- 14 - sztërnôsce - sztërnôsti - sztërnôstô
- 15 - piãtnôsce - piãtnôsti - piãtnôstô
- 16 - szestnôsce - szestnôsti - szestnôstô
- 17 - sétmënôsce - sétmënôsti - sétmënôstô
- 18 - òsmënôsce - òsmënôsti - òsmënôstô
- 19 - dzewiãtnôsce - dzewiãtnôsti - dzewiãcnôstô
- 20 - dwadzesca - dwadzesti - dwadzestô
- 21 - dwadzesca jeden / jeden dwadzesca- dwadzesti pierszi / jeden dzwadzesti - dwadzestô pierszô / jeden dwadzestô
- 22 - dwadzesca dwa / dwa dwadzesca - dwadzesti drëdżi / dwa dwadzesti - dwadzestô drëgô / dwa dwadzestô
- 23 - dwadzesca trzë / trzë dwadzesca - dwadzesti trzecy / trzë dwadzesti - dwadzestô trzecô / trzë dwadzestô
- 24 - dwadzesca sztërë / sztërë dwadzesca - dwadzesti czwiôrti / sztërë dwadzesti - dwadzestô czwiôrtô / sztërë dwadzestô
- 25 - dwadzesca piãc / piãc dwadzesca - dwadzesti piąti / piãc dwadzesti - dwadzestô piątô / piãc dwadzestô
- 26 - dwadzesca szesc / szesc dwadzesca - dwadzesti szósti / szesc dwadzesti - dwadzestô szóstô / szesc dwadzestô
- 27 - dwadzesca sétmë / sétmë dwadzesca - dwadzesti sódmi / sétmë dwadzesti - dwadzestô sódmô / sétmë dwadzestô
- 28 - dwadzesca òsmë / òsmë dwadzesca - dwadzesti òsmi / òsmë dwadzesti - dwadzestô òsmô / òsmë dwadzestô
- 29 - dwadzesca dzewiãc / dzewiãc dwadzesca - dwadzesti dzewiąti / dzewiãc dwadzesti - dwadzestô dzewiątô / dzewiãc dwadzestô
- 30 - trzëdzescë - trzëdzesti - trzëdzestô
- 31 - trzëdzescë jeden / jeden trzëdzescë - trzëdzesti pierszi / jeden trzëdzesti - trzëdzestô pierszô / jeden trzëdzestô
Gòdzënë ë minutë (mënutë)
[edytuj]W kaszubskim czas liczymy w systemie 24 godzinnym, choć też podaje się czas używając tylko pierwszych dwunastu liczebników porządkowych i dodając "pò półniém" w przypadku godzin popołudniowych oraz "wieczór" w porze wieczornej (od 13 piersza pò półniém do 23 jedenôsta wieczór).
zmienić tabelkę, wprowadzić podział na pory dnia (przedpoludnie, popoludnie)
Tydzień i miesiąc
[edytuj]<< gòdnik | stëcznik | gromicznik >> | ||||
pòniedzôłk | wtórk | strzoda | czwiôrtk | piątk | sobòta | niedzela |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31 | ||||
2006 |
Nazwy dni tygodnia w języku kaszubskim brzmią podobnie jak w polskim. Tydzień rozpoczyna się w poniedziałek, czyli pòniedzôłk, i kolejno mamy:
- poniedziałek - pòniedzôłk
- wtorek - wtórk
- środa - strzoda
- czwartek - czwôrtk
- piątek - piątk
- sobota - sobòta
- niedziela - niedzela
Ostatnim zagadnieniem związanym z czasem, który poznamy w tej lekcji są nazwy miesięcy. Pogrupujmy je pomiędzy pory roku.
Dzél/Cząd rokù
zymk strumiannik/strëmiannik |
lato czerwińc |
jeséń séwnik |
zëma gòdnik |
wiosna | lato | jesień | zima |
Pory dnia
[edytuj]Przykłady
[edytuj]- Òb lato bãdã robił na rënkù we Wiôldżi Wsë - Przez lato będę pracował we Władysławowie
- Ju pierszi miesąc zymkù je cepłi - Już pierwszy miesiąc wiosny jest ciepły
- W smùtanie móm geburstach - W listopadzie mam urodziny
- Piãtnôstégò rujana bãdã szedł do starków na roczëznã - Piętnastego października będę szedł do mojich dziadków na rocznicę
- Pytania o czas
- Chtërnô je terô gòdzëna?
- Podawanie godziny
- Terô je wiertel do drëdżi - Teraz jest za kwadrans druga
- Za dzesãc minutów mdze pierszô pò pôłniém
- Określanie daty
Lekcja 9
[edytuj]Rzeczowniki rodzaju żeńskiego i nijakiego (odmiana)
Lekcja 10
[edytuj]Czas przyszły
W planach
[edytuj]Tryb przypuszczający, zaimki osobowe, dzierżawcze, wskazujące, pytajniki...
Poprawki do istniejących lekcji
[edytuj]W lekcji drugiej rozszerzyć informacje o zaimkach, dodać odmianę zaimków, być może wprowadzić kolejną lekcję na ten temat (np. 2a)
Język kaszubski |