Przejdź do zawartości

Kaszubski/Podstawy/Lekcja w trakcie tworzenia

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.
Język kaszubski
Flaga Kaszub
Flaga Kaszub

Spis treści | Lekcje: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Lekcja 8

[edytuj]

Celem tej lekcji jest przedstawienie określania czasu w języku kaszubskim. Właściwie jedyną trudnością będzie zapamiętanie wszystkich nowych wyrazów.


  • Agnesa, rzeczë mie, co të robisz w nen piątk?
  • Dzysô ò czwiôrti jadã z memkã do starków ë mdã henë jaż do piątkòwégò wieczora.
  • A chtërna je terô gòdzëna?
  • Terô je wiertel pò drëdżi. Mùszã ju jisc dodóm.
  • Jô téż jidã doma. Za trzëdzësce piãc minutów je fejn film w telewzérnikù.

Liczebniki

[edytuj]

Zanim przejdziemy do podawania daty czy godziny, konieczne jest poznanie liczebników głównych i porządkowych. Chwilowo potrzebna jest nam znajomość tylko pierwszych trzydziestu jeden:

  • 1 - jeden - pierszi - piersza
  • 2 - dwa - drëdżi - drëgô
  • 3 - trzë - trzecy - trzecô
  • 4 - sztërë - czwiôrti - czwiôrtô
  • 5 - piãc - piąti - piątô
  • 6 - szesc - szósti - szóstô
  • 7 - sétmë - sódmi - sódmô
  • 8 - òsmë - òsmi - òsmô
  • 9 - dzewiãc - dzewiąti - dzewiątô
  • 10 - dzesãc - dzesąti - dzesątô
  • 11 - jedenôsce - jedenôsti - jedenôstô
  • 12 - dwanôsce - dwanôsti - dwanôstô
  • 13 - trzënôsce - trzënôsti - trzënôstô
  • 14 - sztërnôsce - sztërnôsti - sztërnôstô
  • 15 - piãtnôsce - piãtnôsti - piãtnôstô
  • 16 - szestnôsce - szestnôsti - szestnôstô
  • 17 - sétmënôsce - sétmënôsti - sétmënôstô
  • 18 - òsmënôsce - òsmënôsti - òsmënôstô
  • 19 - dzewiãtnôsce - dzewiãtnôsti - dzewiãcnôstô
  • 20 - dwadzesca - dwadzesti - dwadzestô
  • 21 - dwadzesca jeden / jeden dwadzesca- dwadzesti pierszi / jeden dzwadzesti - dwadzestô pierszô / jeden dwadzestô
  • 22 - dwadzesca dwa / dwa dwadzesca - dwadzesti drëdżi / dwa dwadzesti - dwadzestô drëgô / dwa dwadzestô
  • 23 - dwadzesca trzë / trzë dwadzesca - dwadzesti trzecy / trzë dwadzesti - dwadzestô trzecô / trzë dwadzestô
  • 24 - dwadzesca sztërë / sztërë dwadzesca - dwadzesti czwiôrti / sztërë dwadzesti - dwadzestô czwiôrtô / sztërë dwadzestô
  • 25 - dwadzesca piãc / piãc dwadzesca - dwadzesti piąti / piãc dwadzesti - dwadzestô piątô / piãc dwadzestô
  • 26 - dwadzesca szesc / szesc dwadzesca - dwadzesti szósti / szesc dwadzesti - dwadzestô szóstô / szesc dwadzestô
  • 27 - dwadzesca sétmë / sétmë dwadzesca - dwadzesti sódmi / sétmë dwadzesti - dwadzestô sódmô / sétmë dwadzestô
  • 28 - dwadzesca òsmë / òsmë dwadzesca - dwadzesti òsmi / òsmë dwadzesti - dwadzestô òsmô / òsmë dwadzestô
  • 29 - dwadzesca dzewiãc / dzewiãc dwadzesca - dwadzesti dzewiąti / dzewiãc dwadzesti - dwadzestô dzewiątô / dzewiãc dwadzestô
  • 30 - trzëdzescë - trzëdzesti - trzëdzestô
  • 31 - trzëdzescë jeden / jeden trzëdzescë - trzëdzesti pierszi / jeden trzëdzesti - trzëdzestô pierszô / jeden trzëdzestô

Gòdzënë ë minutë (mënutë)

[edytuj]

W kaszubskim czas liczymy w systemie 24 godzinnym, choć też podaje się czas używając tylko pierwszych dwunastu liczebników porządkowych i dodając "pò półniém" w przypadku godzin popołudniowych oraz "wieczór" w porze wieczornej (od 13 piersza pò półniém do 23 jedenôsta wieczór).

zmienić tabelkę, wprowadzić podział na pory dnia (przedpoludnie, popoludnie)

6:00
To je szóstô.
18:00
To je szóstô pò półniém.
7:05
To je piãc pò sétmi.
19:05
To je piãc pò dzewiãtnôsti/To je piãc pò sétme wieczór (pò pôłniém)
9:08
To je òsme pò dzewiãti
21:08
To je òsme pò dzwadzesti pierszi/To je òsme pò dzewiãti wieczór
10:15
To je wiertel dzesąti
22:15
To je wiertel dwadzesti drëdżi/To je wiertel dzesąti wieczór
11.40
To je dwadzesce do jedenosti
23.40
To je dwadzesce do dwadzesti trzeci/To je jedenôsta sztërdzesce wieczór
03:30
To je pół czwiôrti
15:30
To je pół czwiôrti pò półniém.
4.43
To je czwiôrtô sztërdzescë trzë
16.43
To je sétmënosce do czwiôrti pò półniém
7.45
To je wiertel do sétme
19.45
To je wiertel do sétme pò półniém
12.00
To je dwanôstô)
24.00/00:00
To je dwanôstô w nocë

Tydzień i miesiąc

[edytuj]
<< gòdnik stëcznik gromicznik >>
pòniedzôłk wtórk strzoda czwiôrtk piątk sobòta niedzela
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31
2006

Nazwy dni tygodnia w języku kaszubskim brzmią podobnie jak w polskim. Tydzień rozpoczyna się w poniedziałek, czyli pòniedzôłk, i kolejno mamy:

Ostatnim zagadnieniem związanym z czasem, który poznamy w tej lekcji są nazwy miesięcy. Pogrupujmy je pomiędzy pory roku.

Dzél/Cząd rokù

zymk

strumiannik/strëmiannik
łżëkwiôt
môj

lato

czerwińc
lepińc
zélnik

jeséń

séwnik
rujan
lëstopadnik/smùtan

zëma

gòdnik
stëcznik
gromicznik

wiosna lato jesień zima

Pory dnia

[edytuj]

||

Przykłady

[edytuj]
Òb lato bãdã robił na rënkù we Wiôldżi Wsë - Przez lato będę pracował we Władysławowie
Ju pierszi miesąc zymkù je cepłi - Już pierwszy miesiąc wiosny jest ciepły
W smùtanie móm geburstach - W listopadzie mam urodziny
Piãtnôstégò rujana bãdã szedł do starków na roczëznã - Piętnastego października będę szedł do mojich dziadków na rocznicę
  • Pytania o czas
Chtërnô je terô gòdzëna?
  • Podawanie godziny
Terô je wiertel do drëdżi - Teraz jest za kwadrans druga
Za dzesãc minutów mdze pierszô pò pôłniém
  • Określanie daty

Lekcja 9

[edytuj]

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego i nijakiego (odmiana)


Lekcja 10

[edytuj]

Czas przyszły


W planach

[edytuj]

Tryb przypuszczający, zaimki osobowe, dzierżawcze, wskazujące, pytajniki...

Poprawki do istniejących lekcji

[edytuj]

W lekcji drugiej rozszerzyć informacje o zaimkach, dodać odmianę zaimków, być może wprowadzić kolejną lekcję na ten temat (np. 2a)

Język kaszubski
Flaga Kaszub
Flaga Kaszub

Spis treści | Lekcje: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13