Wikijunior:Języki/Grecki

Wikijunior

Wstęp Autorzy Wersja do druku

Języki

Angielski Arabski Czeski Esperanto Francuski Grecki Hindi Hiszpański Japoński Koreański Niemiecki Norweski Polski Quenya Rosyjski Słowacki Włoski

Aneks

Gdzie mówi się w tym języku?

Język grecki jest używany głównie w Grecji i na Cyprze.

Jaka jest historia tego języka?

Język grecki ma ponad 3000 lat historii. Można w niej wyróżnić następujące okresy:

• Greka klasyczna - od X wieku p.n.e. do ok. 330 roku p.n.e.
• Greka "koine" (wspólna) - od 330 r. p.n.e. do 330 r. n.e.
• Greka średniowieczna (bizantyjska) - od 330 r. n.e. do 1453 r. n.e. (do upadku Konstantynopola).
• Greka współczesna - od 1453 r. do dzisiaj.

Mozaika z Hagia Sophia w Konstantynopolu, przedstawiająca Chrystusa z cesarzem Konstantynem IX i cesarzową Zoe. Napis IC XC to skrót od "Jezus Chrystus".

Mozaika z Hagia Sophia, przedstawiająca Maryję z cesarzem Janem II i cesarzową Ireną. Litery ΜΡ i ΘΥ wokół Maryi to skrót od ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ - Matka Boga.

W grece średniowiecznej literę Σ (sigma) zapisywano podobnie do C, stąd napis ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ (Jezus Chrystus) zmienia się w IHCOYC XPICTOC, zapisywane skrótowo jako IC XC.

Jak zapisuje się ten język?

Język grecki jest jednym z nielicznych języków europejskich niezapisywanych przy pomocy alfabetu łacińskiego. Oto alfabet grecki:

Wielkie litery
Α	Β	Γ	Δ	Ε	Ζ	Η	Θ	Ι	Κ	Λ	Μ	Ν	Ξ	Ο	Π	Ρ	Σ	Τ	Υ	Φ	Χ	Ψ	Ω
Małe litery
α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ	ι	κ	λ	μ	ν	ξ	ο	π	ρ	σ	τ	υ	φ	χ	ψ	ω
Nazwy liter
alfa	beta	gamma	delta	epsilon	zeta	eta	theta	jota	kappa	lambda	mi	ni	ksi	omikron	pi	rho	sigma	tau	ypsilon	fi	chi	psi	omega

Jakie dzieła powstały w tym języku?

W okresie starożytnym:

• poematy Homera: "Iliada" i "Odyseja"
• dramaty, m.in. "Antygona" Sofoklesa
• dialogi i traktaty filozoficzne (Platon, Arystoteles)

W grece "koine" jest napisany Nowy Testament.

Jakie jest kilka podstawowych zwrotów w tym języku?

• καλημέρα [kalimera] – dzień dobry
• Γεια σου [ja su] – cześć (na powitanie i pożegnanie)
• Χαίρετε [chierete] – witaj (dosł. szczęście)
• Τα λέμε [ta leme] – do zobaczenia
• τι κάνεις; [ti kanis?] – jak się czujesz (co słychać?)
• Πολύ καλά, ευχαριστώ [poli kala, efcharisto] – bardzo dobrze, dziękuję
• Σε ευχαριστώ [se efcharisto] – dziękuję
• Παρακαλώ [parakalo] – proszę
• Συγνώμη [sygnomi] – przepraszam
• Όχι [ochi] – nie
• Ναι [ne] – tak
• Καληνύχτα [kalinichta] - dobranoc
• Καλό βράδυ [kalo vradi] - dobry wieczór
• Είμαι από την Πολωνία [ime apo tin Polonija] - Jestem z Polski