Wikijunior:Języki/Słowacki
 |
| Wikijunior |
| Języki |
|
Angielski |
Gdzie mówi się w tym języku?
[edytuj]Po słowacku mówi się na Słowacji, a także w Wojwodinie, która jest częścią Serbii.
.png)
Jaka jest historia tego języka?
[edytuj] |
Ten artykuł dla dzieci należy dopracować |
Można przyjąć, że język słowacki powstał na początku dziesiątego wieku po podbiciu Państwa Wielkomorawskiego (słowiańskiego państwa obejmującego tereny dzisiejszych Czech, Moraw, Węgier, Słowacji i być może południowej Polski) przez Węgrów, którzy przybyli ze wschodu. Językiem oficjalnym była wtedy łacina. W trzynastym lub czternastym wieku słowacki zaczął być zapisywany, ale od czternastego wieku na ziemiach dzisiejszej Słowacji jako języka oficjalnego zaczęto używać też czeskiego. Słowacja należała do Węgier, które później trafiły pod władzę austriackich Habsburgów. Po powstaniu Austro-Węgier w roku 1867, kiedy Węgry stały się częścią państwa równoważną Austrii, trwała madziaryzacja - Słowakom próbowano narzucić język węgierski (tak jak niemiecki i rosyjski Polakom w czasie germanizacji i rusyfikacji). W 1918 powstała Czechosłowacja, w której słowacki był językiem urzędowym tak samo jak czeski. Języki te są bardzo podobne, próbowano więc uczynić z nich przed drugą wojną światową jeden język czechosłowacki, ale to się nie udało. W roku 1993 Czechosłowacja się rozpadła, a słowacki stał się językiem urzędowym niepodległej Słowacji, jednak wciąż wiele książek i filmów jest na Słowacji wydawanych po czesku.
Jak zapisuje się ten język?
[edytuj]Język ten zapisuje się, tak jak polski, zmodyfikowanym alfabetem łacińskim.
| Wielkie litery (Velká písmena) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| A | Á | Ä | B | C | Č | D | Ď | DZ | DŽ | E | É | F | G | H | CH | I | Í | J | K | L | Ĺ | Ľ | |||||||||||||||||||||||
| Małe litery (Malá písmena) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| a | á | ä | b | c | č | d | ď | dz | dž | e | é | f | g | h | ch | i | í | j | k | l | ĺ | ľ | |||||||||||||||||||||||
| Wielkie litery (Velká písmena) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| M | N | Ň | O | Ó | Ô | P | Q | R | Ŕ | S | Š | T | Ť | U | Ú | V | W | X | Y | Ý | Z | Ž | |||||||||||||||||||||||
| Małe litery (Malá písmena) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| m | n | ň | o | ó | ô | p | q | r | ŕ | s | š | t | ť | u | ú | v | w | x | y | ý | z | ž | |||||||||||||||||||||||
Występuje w nim kilka liter, które nie występują w polskim albo oznaczają w nim inne dźwięki. Ich wymowa to w przybliżeniu:
- á - długie a
- ä - a lub e, najczęściej e
- č - polskie cz
- ď - miękkie d
- é - długie e
- h - dźwięczne h
- í - długie i
- ĺ - długie l
- ľ - miękkie l
- ň - polskie ń
- ó - długie o
- ô - polskie ło
- ŕ - długie r
- š - polskie sz
- ť - miękkie t
- ú - długie u
- v - polskie w
- ý - długie i
- ž - polskie ż
Inne litery wymawia się mniej więcej tak, jak w polskim. Ciekawe jest też, że dwuznak "ch" (również wymawiany jak w polskim) traktuje się jak jedną literę umieszczoną w alfabecie po "h". Nie ma za to dwuznaków "sz", "rz", "cz", a litera "w" występuje tylko w wyrazach obcych.
Jakie dzieła powstały w tym języku?
[edytuj]Jedną z autorek piszących dla dzieci po słowacku jest Jana Bodnárová.
Jakie jest kilka podstawowych zwrotów w tym języku?
[edytuj]- áno - tak
- nie - nie
- Ďakujem. - Dziękuję.
- Prosím. - Proszę.
- Prosím si… - Proszę o…
- Dobré ráno! - Dzień dobry!
- Dovidenia! - Do widzenia!
- Dobrý večer! - Dobry wieczór!
- Dobrú noc! - Dobranoc!
- Ahoj! - Cześć!
- Prepáčte! - Przepraszam!
- Ako sa voláš? - Jak się nazywasz?
- Moje meno je Anna. - Mam na imię Anna.