Pomocnik olimpijczyka - Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej/O podręczniku

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.
Spis treści

O podręczniku[edytuj]

Jeśli chcesz współtworzyć Pomocnik olimpijczyka, zapoznaj się z poniższym dokumentem. Powinien on Ci ułatwić pracę.

Czym jest Pomocnik?[edytuj]

Pomocnik olimpijczyka to zbiór materiałów pomocniczych dla gimnazjalistów przygotowujących się do Konkursu Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej. Jakie są konsekwencje tego stwierdzenia?

Zbiór materiałów pomocniczych...[edytuj]

Już na początku definiowania Pomocnika pojawia się pierwszy chochlik: Pomocnik to nie jest tradycyjny podręcznik. Oznacza to, że uczenie się z Pomocnika nie mając pojęcia o wiedzy o społeczeństwie może okazać się nieskuteczne. Wydaje się, że lepiej zacząć naukę od tradycyjnego podręcznika. Do czego więc służy Pomocnik? Polecamy go do utrwalania i pogłębiania wiadomości.

Materiały pomocnicze w Pomocniku olimpijczyka możemy podzielić na 2 kategorie:

  • te zawierające wiadomości (zwane materiałami),
  • te sprawdzające wiadomości (zwane sprawdzianami i towarzyszącymi im kluczami odpowiedzi).

...dla gimnazjalistów...[edytuj]

Z faktu, że Pomocnik jest skierowany do gimnazjalistów wynika m.in., że:

  • musi być napisany językiem zrozumiałym dla gimnazjalisty,
  • stopień szczegółowości treści nie powinien być nadmiernie głęboki - trzeba pamiętać, że niektóre treści będą dla Czytelnika nowe,
  • szczegóły są istotne, ale ogólny przekaz jest najważniejszy.

...Konkursu Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej[edytuj]

Konkurs Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej ma kilka cech wpływających na Pomocnik. Po pierwsze, jest to konkurs z wiedzy o społeczeństwie. Zatem Pomocnik powinien realizować podstawę programową przedmiotu wiedza o społeczeństwie na III etapie edukacyjnym.

Po drugie, jest to konkurs mogący wykraczać poza podstawę programową. Przedstawienie treści powinno być zatem nieco dokładniejsze niż w tradycyjnym podręczniku do WOSu.

Struktura Pomocnika[edytuj]

Tematy[edytuj]

Struktura Pomocnika opiera się na tematach (np. Człowiek - istota społeczna, Unia Europejska). Tematy charakteryzują się:

  • niezależnością od innych tematów: każdy temat mógłby być wyodrębniony z Pomocnika i rozpowszechniany osobno bez dużego uszczerbku dla jego wartości; struktura oparta na tematach umożliwia również praktycznie dowolne przekształcanie rozdziałów (szczególnie łatwe ze względu na to, że każdy temat jest osobną stroną),
  • kompleksowością treści: każdy temat jest opracowaniem pewnego zagadnienia, które co do zasady nie jest ponownie opracowane w innych tematach,
  • przypisaniem odpowiednich treści nauczania z podstawy programowej nauczania WOS w gimnazjum.

Rozdziały[edytuj]

Rozdziały są zbiorami tematów z wyodrębnionej dziedziny. Ich znaczenie jest ograniczone - mają one pomagać Czytelnikowi w umiejscowieniu danego tematu, a szczególnie w uświadomieniu sobie związków między tematami w ramach jednego rozdziału. Jednak to, jak będzie wyglądał podział na rozdziały jest kwestią arbitralną.

Sprawdziany i klucze odpowiedzi[edytuj]

Ze względu na konieczność wykorzystania w sprawdzianach tekstów źródłowych i grafik, których nie można opublikować na Wikibooks (ze względu na ich licencje), sprawdziany są umieszczone w serwisie EduTuba. Link do pliku PDF ze sprawdzianami i kluczami jest zamieszczony na okładce.

Zawartość merytoryczna[edytuj]

Tematy a realizacja programu nauczania[edytuj]

Ze względu na oszczędność miejsca tabela jest ukryta. Kliknij "pokaż" by ją zobaczyć.

Do zrobienia[edytuj]

W przypadku opracowania którejś z powyższych treści w istniejącym temacie, prosimy:

  • dopisać tę treść w szablonie treści nauczania w temacie oraz
  • dopisać tę treść do powyższej tabeli w odpowiednim temacie oraz
  • usunąć tę treść z poniższej listy treści niezrealiowanych.

Jeśli treść zostanie opracowana w nowym temacie, prosimy:

  • wstawić w nowym nowoopracowanym temacie szablon
{{Pomocnik_olimpijczyka_-_Elementy_wiedzy_obywatelskiej_i_ekonomicznej/
Podstawa_programowa_WOS_w_gimnazjum|numer treści pierwszej|numer treści drugiej|itd.}}
w którym w miejsce "numer treści [...]" należy wstawić numer opracowanej treści (np. 6.3.a); w powyżsyzm szablonie można wstawić wiele treści - wystarczy kolejne numery rozdzielać pionową kreską (|),
  • wstawić nowoopracowany temat i zrealizowane w nim treści naucznia do powyższej tabeli,
  • usunąć opracowane treści z poniższej listy.

Podejmując opisane powyżej działania zadbamy o porządek i ułatwimy innym współautorom uzupełnianie Pomocnika.

Opracowania wymagają następujące treści nauczania:

  •  • omówić i stosować zasady komunikowania się i współpracy w grupie (np. brać udział w dyskusji, zebraniu, wspólnym działaniu) (1.1),
  •  • wyjaśnić na przykładach, jak można zachować dystans wobec nieaprobowanych przez siebie zachowań grupy lub jak im się przeciwstawić (1.4),
  •  • omówić problemy i perspektywy życiowe młodych Polaków (na podstawie samodzielnie zebranych informacji) (3.2),
  •  • przedstawić wybrany problem społeczny ważny dla młodych mieszkańców swojej miejscowości i przedstawić jego możliwe rozwiązania (3.3),
  •  • uzasadnić potrzebę przestrzegania zasad etycznych w życiu publicznym i podać przykłady skutków ich łamania (5.2),
  •  • opracować - indywidualnie lub w zespole - projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej i w miarę możliwości go zrealizować (np. jako wolontariusz) (5.5),
  •  • wyszukać w mediach wiadomości na wskazany temat (6.3.a),
  •  • wskazać różnice między przekazami medialnymi i odróżnić informacje od komentarzy (6.3.b),
  •  • krytycznie analizować przekaz reklamowy (6.3.c),
  •  • uzasadnić, że można równocześnie być Polakiem, Europejczykiem i członkiem społeczności światowej (9.2),
  •  • wskazać najważniejsze tradycje demokracji (antyczna, europejska, amerykańska, polska) (10.4),
  •  • sporządzić, na podstawie obserwacji wybranych obrad parlamentu, notatkę prasową o przebiegu tych obrad i przygotować krótkie wystąpienie sejmowe w wybranej sprawie (13.2),
  •  • przedstawić podstawowe informacje o swojej gminie, wydarzenia i postaci z jej dziejów (17.1),
  •  • nawiązuje kontakt z lokalnymi instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi oraz podejmuje współpracę z jedną z nich (na miarę swoich możliwości) (17.4),
  •  • napisać podanie, krótki list w sprawie publicznej i wypełnić prosty druk urzędowy (17.5),
  •  • wskazać, w jakim wydziale urzędu gminy można załatwić wybrane sprawy (17.6),
  •  • przygotować plakat, folder, stronę internetową lub inny materiał promujący gminę, okolicę lub region (18.3),
  •  • przedstawić relacje Polski z wybranym państwem na podstawie samodzielnie zebranych informacji (19.3),
  •  • wyszukać informacje na temat korzystania ze środków unijnych przez polskich obywateli, przedsiębiorstwa i instytucje (21.2),
  •  • zaangażować się (na miarę swoich możliwości) w działania instytucji (także pozarządowych) prowadzących pomoc humanitarną (23.2.b),
  •  • przedstawić, jak twoje zachowania mogą wpływać na życie innych ludzi na świecie (np. oszczędzanie wody i energii, przemyślane zakupy) (23.4),
  •  • ocenić sytuację imigrantów i uchodźców we współczesnym świecie (23.5),
  •  • brać udział w przedsięwzięciach społecznych, które pozwalają rozwinąć cechy i umiejętności człowieka przedsiębiorczego (24.2.b),
  •  • stosować w praktyce podstawowe zasady organizacji pracy (ustalenie celu, planowanie, podział zadań, harmonogram, ocena efektów) (24.3),
  •  • podać przykłady racjonalnego i nieracjonalnego gospodarowania; stosować zasady racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do własnych zasobów (np. czasu, pieniędzy) (25.2),
  •  • scharakteryzować gospodarkę rynkową (prywatna własność, swoboda gospodarowania, konkurencja, dążenie do zysku, przedsiębiorczość) (25.3),
  •  • przygotować budżet konkretnego przedsięwzięcia z życia ucznia, klasy, szkoły; przedstawić wydatki i źródła ich finansowania (26.3),
  •  • zaplanować dalszą edukację (w tym wybór szkoły ponadgimnazjalnej), uwzględniając własne preferencje i predyspozycje (30.1),
  •  • wyszukać informacje o możliwościach zatrudnienia na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy (urzędy pracy, ogłoszenia, Internet) (30.2),
  •  • sporządzić życiorys i list motywacyjny (30.3).

Layout[edytuj]

Layout Pomocnika wypływa z jego przeznaczenia: ma on ułatwiać powtarzanie i utrwalanie wiadomości. Z tego względu, wiadomości prezentujemy w sposób maksymalnie syntetyczny, używając do tego głównie:

  • definiowania pojęć,
  • tabel porównawczych,
  • schematów.

Oczywiście, gdy jest potrzeba dokładnego tłumaczenia, nic nie powinno nas powstrzymywać przed dobraniem do tego najwłaściwzego naszym zdaniem sposobu, nawet gdy nie będzie on się najlepiej komponował z tymi wymienionymi wyżej. Warto wtedy wydzielić tak przedstawianą treść, np. poprzez umieszczenie jej w osobnym temacie.

Uwaga! Wykonując jakąkolwiek czynność związaną z layout-em nalezy zwrócić uwagę, jaki wpływ ma ona na wygląd strony po wyekportowaniu do PDF. Zakładamy, że znaczna część Czytelników będzie chciała korzystać z Pomocnika w wersji drukowanej - dbajmy więc o to, by wygląd Pomocnika w wersji PDF nie utrudniał im nauki.

Przedstawienie podstawowych narzędzi używanych podczas edycji znajdziesz w dziale Jak edytować artykuły.

Nagłówki[edytuj]

Na początku tematu dodajemy tytuł tego tematu jako nagłówek 3. poziomu (tytuł wstawiamy między 3 znaki równości z każdej strony, tzn. np. === Tytuł tematu ===).

Dla porządku, jeśli da się w jednym temacie wyróżnić pewne całości, wydzielamy je również używając nagłówków - tym razem 4. poziomu (np. ==== Tytuł pewnej całości ====).

Gdyby ktoś chciał utworzyć stronę całego rozdziału składającego się z wielu tematów, odpowiednim nagłówkiem byłby nagłówek 2. poziomu (np. == Tytuł rozdziału ==).

Sposób definiowania[edytuj]

O ile o to możliwe, definiujemy pojęcie za pomocą formuły przeznaczonej do definiowania, czyli:

; '''Pojęcie 1''' : Definicja pierwsza
; '''Pojęcie 2''' : Definicja druga

Pogrubienie definiowanego pojęcia wstawiamy ręcznie, mimo że pojawiłoby się ono automatycznie, ponieważ po eksporcie do PDF pogrubienie automatyczne znika.

Również ze względu na wygląd Pomocnika w PDF, powyższego sposobu definiowania używamy tylko wtedy, gdy dane pojęcie pojawi się bez dodatkowego wcięcia. Jeśli w definicji pojęcia chcemy użyć listy, musimy dodać wcięcie przed jej każdym wierszem.

Pogrubienia i podkreślenia[edytuj]

Aby ułatwić szybkie odnajdywanie pojęć/zagadnień, są one pogrubiane. Aby pogrubić tekst wystarczy wpisać trzy apostrofy (''') przed i po fragmencie tekstu przeznaczonym do pogrubienia. Przykład: '''Empatia''' da w wyniku Empatia.

Kluczowe elementy w wyjaśnieniu pojęć/zagadnień są podkreślane. Aby podkreślić tekst wystarczy wpisać <u> przed danym fargmentem i </u> po nim. Przykład: <u>mniej niż 100 lat</u> da w wyniku mniej niż 100 lat.

Listy[edytuj]

Do wszelkich wyliczeń używamy listy punktowane i numerowane.

Linki do Wikipedii[edytuj]

Przyjęliśmy, że do każdego zdefiniowanego pojęcia/zagadnienia oraz do wybranych dokumentów, instytucji, osób itp. dołączamy odpowiednie odnośniki do Wikipedii. Chociaż korzystając z Pomocnika zgodnie z jego celem nie ma potrzeby uzupełniania wiedzy w hasłach Wikipedii, to gdy ktoś chce się dowiedzieć czegoś więcej warto, by mógł to zrobić w sposób maksymalnie łatwy - w tym wypadku przez kliknięcie.

Linki do Wikipedii wstawiamy w następujący sposób:

[[w:Nazwa hasła w Wikipedii|Tekst do wyświetlenia]]

Fragment "Tekst do wyświetlenia" jest opcjonalny - gdy się go nie wypełni, wyświetlona zostanie "Nazwa hasła w Wikipedii". Na przykład:

[[ w:Demokracja|]] jest [[w:Ustrój|ustrojem]].

da nam fragment "Demokracja jest ustrojem."

= Nawigacja i spis treści=[edytuj]

Na samym początku każdej strony dodajemy szablony

<noinclude>{{NawigacjaG|Pomocnik olimpijczyka - Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej|
[[../Temat poprzedni|Temat poprzedni]]|[[../Temat kolejny|Temat kolejny]]}}
{{TOCright}}</noinclude>

Dzięki temu:

  • pojawi się link do spisu treści,
  • pojawi się link do tematu poprzedzającego (musimy zamienić fragmenty "Temat poprzedni" na nazwę tematu poprzedniego),
  • pojawi się link do tematu następnego (musimy zamienić fragmenty "Temat kolejny" na nazwę tematu kolejnego),
  • spis treści danego tematu pojawi się po prawej stronie.

Na samym końcu każdej strony umieszczamy szablon

<noinclude>{{Nawigacja|Pomocnik olimpijczyka - Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej|
[[../Temat poprzedni|Temat poprzedni]]|[[../Temat kolejny|Temat kolejny]]}}</noinclude>

którego działanie jest identyczne z szablonem umieszczanym na górze strony. Zwróćmy uwagę, że jedynym elementem różniącym oba szablony jest litera "G" w kodzie je wywołującym.

Trochę historii[edytuj]

Zanim Pomocnik olimpijczyka trafił na Wikibooks, był on trzykrotnie wydawany w formie tradycyjnej: w 2009, 2010 i 2011 roku. Bezpośrednią grupą docelową tych wydań były osoby przygotowujące się do Konkursu Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej w ramach Międzyszkolnych Klubów Olimpijskich - zajęć prowadzonych przez zwycięzców Konkursu dla jego aktualnych uczestników. Autorami wspomnianych wydań byli Kamil Grabowski i Rafał Belka, obaj w tym czasie będący uczniami liceum/studentami pierwszego roku studiów. Pomocnik był więc rozwijany przez uczniów dla uczniów. Stąd, żeby nie stracić tej cechy w wyniku nieuchronnego starzenia się autorów, społeczność Wikibooks stała się w 2011 roku naturalnym miejscem dalszego rozwoju Pomocnika.

Źródła[edytuj]

  • Podstawa programowa przedmiotu wiedza o społeczeństwie dla III etapu edukacyjnego.
  • Podręcznik Kształcenie Obywatelskie w Szkole Samorządowej, Alicja Pacewicz [red.], Tomasz Merta [red.], Centrum Edukacji Obywatelskiej i Civitas, Warszawa 2007 (cz. I) i 2008 (cz. II).
  • Podręcznik Kształcenie Obywatelskie w Szkole Samorządowej (zgodny z nową podstawą programową), Alicja Pacewicz [red.], Tomasz Merta [red.], Centrum Edukacji Obywatelskiej i Civitas, Warszawa 2009 (cz. I) i 2010 (cz. II).

Zobacz też[edytuj]